نقد دیگر مذاهب

اندیشه‏ هاى حسن صبّاح در باب امامت و حجّت

  اشاره: این پژوهش ضمن بررسی نوآوری های مذهبی حسن صبّاح، به نقش وی در بنیان نهادن دعوت جدید اسماعیلی و بحث از آرای او درباره ی جایگاه امام در سلسله مراتب این آیین و ضرورت تعلیم از امام، هم چنین تأثیر این اصلاحات مذهبی در جامعه ی اسماعیلی ایران و چگونگی قرار گرفتن این داعی اسماعیلی در رهبری جنبش نزاریان…

اسماعیلیان در پشت پرده استتار و اختفا

اشاره: اسماعیلیه، فرقه‌ای از شیعه است که پس از امام صادق (علیه‌السّلام) در امامت حضرت موسی بن جعفر با امامیه به اختلاف افتادند و امامت ایشان را نپذیرفتند و قائل به امامت اسماعیل فرزند امام صادق (علیه‌السّلام) شدند. «اسماعیلیه» به امامت شش امام اول شیعیان اثنا عشری معتقد بودند؛ اما پس از امام صادق (علیه‌ال…

مهدویت و فرقه ‏هاى انحرافى فرقه شیخیه

    اشاره: مکتب شیخیه (کشفیه - پایین سرى) در اوایل قرن ۱۳ق به وسیله احمد بن زین الدین معروف به (شیخ احمد احسایى) (۱۱۶۶- ۱۲۴۱ ق) پدید آمد. مکتبى که نه تنها خود دستخوش تحولات زیاد گردید؛ بلکه باعث به وجود آمدن تحولات بسیار دینى و اجتماعى و حتى نظامى در کشور ایران شد و بذر بابیت و بهائیت پاشیده گردی…

صابئین در قرآن

اشاره: به رغم این که بحث در مورد صابئین، بحث تازه اى نیست و سابقه تحقیق کلاسیک پیرامون آنان به قرن هفدهم میلادى مى رسد، اما آن چه پس از یک بررسى اجمالى در این باره به نظر مى رسد، تشتت آرا و سردرگمى محققین قدیم و جدید است. مانع عمده در راه تحقیق پیرامون این موضوع، کمبود منابع و اطلاعات و نیز مغشوش بودن…

نصیریه، علویان و شیعه اثنا عشری

اشاره: یکى از فرق اسلامى که امروز در سوریه و برخى کشورهاى اسلامى دیگر وجود دارد، فرقه نصیریه یا علویان است. در این مقاله قصد داریم به سیرى از دیدگاه­هاى مختلف درباره این فرقه بپردازیم. اطلاعات صحیح درباره این فرقه بسیار کم است. تحقیقات درباره آن نیز در دهه هاى اخیر شروع شده است. در ایران، حتى در حد گزار…

اسماعیلیه در افغانستان

اشاره: کیش اسماعیلی از آغاز پیدایش خود در افغانستان نفوذ پیدا کرد و در دهه پایانی قرن سوم هجری، فعالیت این مذهب در افغانستان بسیار اوج گرفت. ناصرخسرو بزرگ ترین نقش را در ترویج و گسترش کیش اسماعیلی در افغانستان قرن پنجم هجری داشته است. وی از سال ۴۴۴ تا ۴۸۱ق در بلخ و بدخشان، به عنوان داعی و حجت به تب…

غالیان، تاریخچه و مناسبات فکرى با شیعه امامیه

اشاره: غالیان گروههایی بودند که پس از درگذشت پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) درباره آن حضرت و پیشوایان معصوم، از مرز حق تجاوز کرده و مقاماتی را برای آنان قائل شدند که از آن خداست. به وجود آمدن فرقه های غالی تا زمان امام حسن عسکری(علیه‌السلام) جریان داشته است. بسیاری از این فرقه ها دوام نیاو…

فرقه سبائیه

 اشاره: تهمتهایی که مغرضان به تشیع زده اند، آن چنان است که اگر در صدد جمع آوری آن برآییم، باید نگارش کتابی حجیم را آغازکنیم. در قرون اخیر شاهد بوده ایم که مستشرقان مغرض، یهودیها، زردشتیها،وهابیون و... بنا به اقتضای سیاستهای استعماری خود، هر گونه افترایی را به شیعه روا دانسته اند. متاسفانه در میان نویسن…

نگرشى نقادانه به ذِن بودایى از دیدگاه توحیدى

اشاره: این مقاله با روش مرورى – تحلیلى و با نگرشى نقادانه درصدد بررسى و نقد مکتب ذِن بودایى از دیدگاه توحیدى برآمده و به برخى نقاط ضعف مشترک در مکتب ذِن بودایى و سایر مکاتب عرفانى بشرى اشاره کرده است؛ همچنین در این تحقیق، ناکارآمد بودن این نوع مکاتب به چالش کشیده شده است.    مطالعه نشان مى‌دهد که این …

تفاوت بین مذهب معتزله و اشاعره

اشاره: فرقه های معتزلی و اشعری هردو از مذاهب کلامی اهل سنت می باشند. فرقه معتزله در حال حاضر غیر فعال بوده و پیرو ندارد. بیشتر اهل سنت از پیروان فرقه اشعری هستند. فرقه معتزله به دلیل اینکه حاکمان کشورهای اسلامی اهل سنت با آنها مخالف بوده اند به تدریج پیروان خود را از دست داده و امروز در کشورهای اسلامی اثری از…

اشکال های غیرعلمی به حدیث منزلت

برخی از مغرضان اهل تسنن، آن گاه که از راه علمی نتوانسته اند اشکالی بر حدیث منزلت وارد کنند، از روش های غیرعلمی بهره جسته اند. ۱. تحریف حدیث نخستین راهی که پس از اشکال های واهی و شکست خورده برمی گزینند، همان تحریف حدیث است. آنان پس از آن که ملاحظه کردند که اشکال های بی موردشان در سندهای حدیث و د…

بررسی و نقد دیدگاهها و روایات اهل سنت در باره «اولی الامر»

چکیده دیدگاه های دانشمندان شیعی درباره تفسیر « اولی الامر» در آیه ۵۹ سوره نساء، یکسان و مساوق با روایات متواتر ( یا لااقل متظافر) در این زمینه است. آنان اولی الامر را بر عترت معصوم (ع) پیامبر خدا (ص) تطبیق کرده اند. مفسران اهل سنت اولی الامر را به دو صورت کلی معنا کرده اند: والیان و دانشمند…

فرقه واقفیه

اشاره: عنوان واقفیه در کتاب‏‌های رجال، تاریخ و نیز در شرح حال اشخاصی با چنین گرایش‌های مذهبی و یا در ذکر مذاهب و فرق شیعه بارها تکرار شده و به کسانی گفته شده است که در دوره‏‌های مختلف بر امامت امامان شیعه توقف کرده بودند، از جمله برخی از پیروان سبائیه، کیسانیه و ناووسیه. شیخ صدوق در کتاب کمال الدین…

انشعابات و فرقه هاى شیعه.

اشاره: علاوه بر اصول اولیه یک مذهب مسائلى دیگر وجود دارد که اختلاف اهل مذهب در این مسائل با حفظ اصل مشترک انشعاب نامیده مى شود. انشعاب در همه مذاهب و خاصه در چهار دین آسمانى، کلیمى، مسیحى، مجوسى و اسلام و حتى در شعب آنها نیز وجود دارد. مذهب شیعه در زمان سه پیشواى اول (امیرالمؤمنین، امام حسن و امام حسین علیهم ا…

حدیث فرقه ناجیه

درآمد یکى از احادیثى که به فروانى در کتابهاى حدیث و نیز آثار مربوط به علم کلام اسلامى و منابع ملل و نحل بارها آمده و یا بارها بدان اشاره یا استناد شده حدیث افتراق امت به هفتاد و سه ملت است. این حدیث خود دو بند را در بر مى گیرد. در بند نخست از اصل افتراق به افزون بر هفتاد فرقه سخن به میان آمده و در این…

فرقه ناجیه در حدیث افتراق

یکى از مشکلاتى که هر دین و آیینى با آن مواجه است، مسئله انشعاب در آن دین است؛ زیرا هر کس، یا گروهى برداشت خاص از آن دین، در سطح کلّى دارند، که نتیجه آن پدید آمدن فرقه ها و مذهب هاى مختلف در آن دین است. یهودیان به فرقه هایى از قبیل صدقیان و فریسیان و فرقه هاى دیگر متفرق شدند. در مسیحیت نیز فرقه هایى …