هنر و معماری

قرآن ابن بواب

اشاره: اطلاعات بسیار کمى از زندگى ابوالحسن على بن هلال موجود است. از اینکه کجا و کى به دنیا آمده است چشم پوشى میکنیم، ولى بیشتر عمرش را در شیراز و بغداد سپرى کرده است. پدرش هلال نگهبان درها (بواب) و او به این دلیل به نام ابن بواب معروف شده و گاهى اوقات هم به نام «ابن سیترى» که همان معنا را دارد هم نام برد…

تجلى تفکر یکتاپرستى در هنر اسلامى بررسى تزیینات ۷۰ نوع جلد قرآن

اشاره: کار جلدسازى و تزیین جلد از جمله هنرهاى سنتى است که تاریخچه ظهور آن به دوران پیش از اسلام برمى‏ گردد، اما پس از نزول کتاب آسمانى قرآن به‏ دلیل جایگاه رفیع و ارزشمند این کتاب مقدس، هنر جلدسازى - به ویژه تزیین جلدهاى قرآنى - رونقى روزافزون یافته و مسیرى تازه را تجربه کرد. متن حاضر که خلاصه ‏اى است از پ…

تعزیه در هنر نقاشى عامیانه

اشاره: حادثه عاشورا تحولی عجیبی در هنر اسلامی ایجاد نموده و باعث گردیده که اشعار و نقاشی هایی از سوی هنرمندان اسلامی در موضوع عاشورا و کربلا به وجود بیاید. یکی از هنرها، تعزیه عامیانه است که در میان عاشقان امام حسین (ع) به وجود آمده است. در این نوشته به این مسئله پرداخته شده است.     به ی…

هنر دینى

  اشاره: ما تلاشمان در هنرها باید این باشد که اولاً وقتى با زبان فطرت که بین المللى است سخن مى ‏گوییم آن معارف دین را از پرده بیرون بیاوریم و ترسیم بکنیم؛ یعنى معقول را محسوس بکنیم، نه متخیل را محسوس بکنیم. معقول و دلپذیر را محسوس بکنیم، نه موهوم را دلپذیر بکنیم.      جریان حضرت …

مسجد جامع کبیر یزد مجموعه اى ارزشمندى از کتیبه هاى قرآنى

اشاره: مسجد جامع کبیر یزد، یکى از بزرگترین و زیباترین مساجد ایران است که در دوره ایلخانى (قرن هشتم هجرى) بنا شده است. بناى اصلى این مسجد مربوط به قرن ششم هجرى است، اما از ساختمان آن اثرى برجاى نیست ولى به جاى آن در دوره ایلخانى مسجد جامع یزد ساخته شد و در دوره هاى بعدى گسترش یافته و تعمیر، تزئین …

مفهوم معمارى در هنر اسلامى

اشاره: معماری پدیده است که با بشریت همراه است. معماری در دنیا بر مبنای فرهنگها و هنرهای مختلف رنگ و شمایلی خاصی دارد. دین مبین اسلام تحولی مهمی و قابل توجهی را در هنر معماری به وجود آورده است. در این نوشه مختصر به تأثی گذاری اسلام بر هنر معماری اشاره شده است.     خداوند می فرماید…

درآمدى بر مبانى نظرى معمارى اسلامى

اشاره: در معماری اسلامی از رنگ آبی بسیار استفاده می شود. آبى، حرکتِ دورانى درونگرا دارد و به همین دلیل در میان شکلهاى هندسى با دایره موافق و هماهنگ است. هر چه قدر زرد، محرک و تبذیر کننده نیروهاى بصرى است و در حالتهاى ویژه، محرک خوى نفسانى است، آبى، بر خلاف، آرام کننده هر گونه تحریک و ذخیره کننده نیروهاست. …

زیبایى و هنر با نگاهى به منابع دینى

اشاره: مطلب پیش روى متن پیاده شده سخنان حضرت آیت الله جوادى آملی است که در جمع گروهى از دست‌اندر کاران همایش «جستارى در سینماى دینی» و در پاسخ به پرسش‌هاى مطرح شده از سوى حاضرین ایراد شده است. در این‌جا، متن سخنان ایشان را براى تمام علاقه‌مندان به هنر و سینماى دینى منتشر می‌سازیم و امیدواریم خداوند …

تأثیر تشیع بر اماکن و زیارتگاه های ایران

اشاره: شیعه به متابعت از سیره رسول الله (صلی‌الله علیه و آله) و در نظر گرفتن تقدس اماکن دینی و مذهبی، بنیانگذار زیباترین ابنیه ویژه نیایش و عبادت در جهان اسلام است. هر چند صرف عبادت به درگاه پروردگار در پایه گذاری این مکان هدف اصلی بوده، اما جنبه های اجتماعی و رویارویی مردم و همدلی و چهره به چهره ش…

هنر ایرانی؛ و تأثیرِ تشیع بر گونه های آن

اشاره: مذهب تشیّع همه ابعاد زندگی اجتماعی پیروان را تحت تأثیر قرار داده است. تأثیر تشیع به خاطر غلبه بعدِ عرفانی آن در هنر ایرانی نمایان تر است. نگارنده با بیان انواع هنر ایرانی از قبیل هنرهای آوایی (شعر و موسیقی)، هنرهای تجسّمی (همچون نقاشی، منبّت کاری و تهذیب) و هنرهای نمایشی (سمعی و بصری همانند شبیه خ…

نقش مذهب شیعه بر هنر و معماری

بررّسی نقش مذهب شیعه بر هنر و معماری امام‌زادگان ایران     چکیده ساخت مقابر برای بزرگان دینی و سیاسی از دیرباز در جهان مرسوم بوده است. وجود تعداد زیادی از این بناهای آرامگاهی در ایران، اهمّیت ساخت این گونه از ابنیه را در بین ایرانیان یاد‌آور می‌شود. همزمان با ورود اسلام به این کشور، معماری ایرانی و…

رابطه قرآن و هنر

  ابزارهای هنری, یکی از رساترین, بلیغ ترین و کاری ترین ابزار ابلاغ و تبلیغ پیام است در واقع, هنر نیز یک شیوه بیان است, یک شیوه ادا کردن است, منتها این شیوۀ بیان از هر شیوۀ تبیین دیگر, رساتر, دقیق تر, نافذتر و ماندگارتر است ابزارهای هنری، یکی از رساترین، بلیغ‎ترین و کاری‎ترین ابزار ابلاغ و تبلیغ پیام…

آثار هنری و عمرانی اسماعیلیان بُهره هند در عتبات عالیات و زیارتگاه‌های شیعه

این نوشتار، به معرفی اقدامات هنری و عمرانی بُهره‌های داوودی هند در عتبات عالیات عراق و زیارتگاه‌های شیعه در شام و مصر، همچون بازسازی اماکن مقدس و نصب ضریح‌های طلا و نقره می‌پردازد و به اجمال، گونه‌شناسی مکان‌ها و زیارتگاه‌های مورد توجه بهره‌ها و نوع آثار تولید شده و ویژگی‌های کلی آنها را از منظر هنر …

تجلی هنر شیعی

ناممکن بودن تجلی هنر شیعی بدون توجه به تفکرات و اعتقادات «سید عبدالمجید شریف‌زاده» محقق و پژوهشگر پژوهشکده هنر اسلامی حوزه هنری و دبیر علمی نخستین همایش ملی هنر و تمدن شیعی در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه فارس درباره لزوم پرداختن هنرمندان به حماسه عاشورا بیان کرد: هنرِ هنرمندی که در تفکر اسلامی به وی…

جایگاه هویت شیعی در معماری عصر صفوی

چکیده: صفویه در تاریخ ایران عصر شکوفایی اعتقادات شیعی است. فلسفه و تفکر شیعی در هنر این دوره نمود خاصی دارد و آثار مهمی را به خصوص در اصفهان، به عنوان پایتخت اصلی صفوی بر جای گذارده است. ایران به عنوان کشوری اسلامی با مذهب شیعه مطرح است. بنابراین بررسی هنر صفوی می تواند راهکارهای مناسبی را در راست…

بررسی ارتباطات فضایی مساجد شیعی با تأکید بر عقاید شیعه

انسان شیعی با پایبندی به اصول و عقاید مذهب تشیع، خود را ملزم به رعایت و توجه به آن می دانسته است و لذا معماری مسجد، به دلیل موضوعیت خاص معنوی و روحانی اش، از روح و ماهیت تشیع سرشار است؛ به طوری که در هر دو بعد کالبدی (ایوان، حیاط مرکزی، حوض، ارتباطات فضایی و نحوه ی حرکت و…) وحسی ـ معنوی (نور، رنگ، تز…