دروغ پردازان در حوزه حدیث شیعه
اشاره:
تنها راه دستیابى به وحى الهى و کلام حق، به اقتضاى حدیث ثقلین، قرآن و سنّت است. ما از طریق حدیث، به سنّت عملى و قولى و تقریر پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) دست مى یابیم و از همین جاست که جایگاه حدیث صحیح و اهمیّت آن، بیش از پیش روشن مى شود و لذا امام باقر(ع) به جابر فرمود:«یا جابر واللّه لحدیث تصیب…
چهل حدیث نویسى و حدیث الأربعین
اشاره:
نگارش اربعین، پیشینه اى بس دراز دارد و سنّت اربعین نویسى، از قرنهاى نخستین تاریخ اسلامْ آغاز شده است. این سنّت، برخاسته از فرمایش پیامبر گرامى اسلام است که فرمود:مَنْ حفظ من أمّتى أربعین حدیثاً ممّا یحتاجون إلیه من أمر دینهم، بعثه الله یوم القیامه فقیهاً عالماً.۱ دانشمندان مسلمان، بر مبناى حدیث فوق، نگارش…
چشم تماشا نزهه الناظر و تنبیه الخاطر
اشاره:
سبک شناخت نگارش هاى حدیثى شیعه نشان از آن دارد که محدّثان شیعه، نگاشته هاى خود را بیشتر به شکل موضوعی تنظیم مى نموده و چینش احادیث را براساس محتوا و مضمون و نه گوینده و راوى حدیث سامان مى داده اند. در این میان تنها چند مؤلف انگشت شمار داریم که نه از شیوه موضوعى بلکه از سبک مسندى پیروى کرده و احادیث هر …
توحید صدوق از نگاه تحلیل و نقد
اشاره:
دفاع از حریم اعتقادى اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و تلاش براى حفظ و ثبت و ضبط آثار منقول و مأثور از ایشان مسئله اى مهم و درخور عنایتِ ویژه است؛ چرا که با محروم شدن مردم از درک محضر امامان معصوم(ع) و فراگیرى و تعالیم ایشان از یک سو و مرحوم شدن آنانى که موفق به این حضور و استماع بلا واسطه از ایشان بود…
کتاب غرر الحکم و درر الکلم
اشاره:
در سینه امیرمؤمنان على علیه السلام حکمت موج مى زد و علم و دانش ـ که جوشیده از سرچشمه وحى الهى و نشأت گرفته از علوم نبوى بود ـ از منطق استوار و بیان شیوایش نمایان بود. او خود مى فرمود: ینحدر عنى السیل ولایرقى إلى الطیر (۱) خطابه هاى رسا و کلام دلربایش، جانهاى شیفته را برانگیخت تا سخنان وى را ب…
نگاهى به مبانى مجلسى اول در حدیث و رجال
اشاره:
بى تردید آگاهى از مبانى حدیثى محدّثان بزرگ و صاحب شیوه مى تواند نقش مهمى در دانش فقه، پژوهشهاى حدیثى و علوم حدیث داشته باشد. اگرچه در عصر حاضر، اخبارى گرى -که شیوه علماى صاحب نامى چون شیخ حر عاملى (م ۱۱۰۴ق) بوده است شیوه اى کاملاً مردود شناخته شده، امّا ردّ دیدگاه ایشان، نباید مجوزى براى منع دانش…
کتاب شهاب الاخبار
اشاره:
در طول تاریخ کتابهای زیادی درباره احادیث اهل بیت و رسول گرامی اسلام (ص) نگاشته شده است. این کتابها در حوزه های مختلف حدیثی مطالبی را ارائه داده است. یکی از این کتابها کتاب شهاب الاخبار است که در مقاله زیر به معرفی مختصر آن پرداخته شده است.
کتاب شهاب الاخبار، یکى از م…
علم رِجال
اشاره:
علم رجال ، رجال در اصطلاح علم الحدیث به راویان احادیث و کسانى که در سلسله سند روایات قرار دارند اطلاق می شود و دانشى که عهده دار بیان حالات ، اوصاف ، جرح و تعدیل آنان است را معرفه الرجال و یا علم الرجال مینامند. پیدایش علم رجال در تشیع : عوامل و اسبابى که موجب پیدایش علم رجال در اسلام و بویژه…
آثار حدیثى امام خمینى (ره)
اشاره:
امام خمینى(ره)، نادره مردى بود که از پسِ قرون و اعصار متمادى پا به عرصه وجود نهاد تا اسلام را در متن جامعه، عینیت بخشد و حکومتى بر پایه فقاهت، بنیان نهد و آواى توحید را در بلنداى عالم مادّى، طنین افکن سازد. او خورشیدى فروزان بود که پس از سالها رخوت و سستى و بى خبرى امّت اسلامى، طلوع کرد و نور وجودش…
تقدم شیعه در تدوین اخبار
محقّق عظیم و فقیه خبیر عالم عصر أخیر سیدحسن صَدْر در کتاب «تأسیس الشّیعه لعلوم الإسلام» میفرماید: شیعه اوّلین گروهی بودند که به جمع آثار و اخبار نبوی و سنّت محمّدی در عصر خلفاء نبیّ مختار(علیه و علیه الصّلوه والسّلام) پرداختند و در این امر تقدّم داشتند.
ایشان در امر کتابت …
تاملى بر حدیث پژوهى در شیعه
مقدمه
یکی از دو پایه اصلی تفقّه در دین، سنّت پیامبر (صلیالله علیه و آله) و امامان معصوم (علیهمالسلام) است و عقل و اجماع هم از این دو پایه نیرو میگیرند. حفظ این سنّت و رعایت امانتداری در آن برای استمرار حیات دینی مسلمین به مثابه حفظ محیط زیست برای بقاء آدمی است. جلوه اصلی این امانتداری التزام ع…
اعتبار و حجیت چهل حدیث (اربعین)
اشاره:
نگارش اربعین، پیشینه ای بس دراز دارد و سنت اربعین نویسی، ازقرنهای نخستین تاریخ اسلام آغاز شده است. این سنت، برخاسته ازفرمایش پیامبر گرامی اسلام است که فرمود: من حفظ من امتی اربعین حدیثا مما یحتاجون الیه من امر دینهم،بعثه الله یوم القیامه فقیها عالما. (۱)دانشمندان مسلمان، بر مبنای حدیث فوق، نگار…
ویژگیهاى حدیث شیعه
ادوار تاریخی حدیثِ شیعه از چهار جهت با ادوار تاریخی حدیثی اهل سنت متفاوت است که عبارتند از:
۱. درنخستین دوره از ادوار حدیثی اهل سنت؛ یعنی دوره ممانعت از تدوین حدیث ، ممناعت حدیث از سوی پیامبر (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) و نیز محدّثان شیعه محکوم بوده و محققان شیعه آن را دستآویزی برای اهداف…
آشنایی با منابع رجالی شیعه
منابع رجالی شیعه را از نظر ادوار تاریخی و نیز میزان تأثیر گذاری می توان به سه دسته به شرح ذیل تقسیم کرد:
دسته نخست: منابع اولیه رجالی شیعه که در سده های سوم تا پنجم فراهم آمده اند عبارتند از:
رجال کشی؛ ۲. فهرست نجاشی؛ ۳. رجال شیخ طوسی؛ ۴. فهرست شیخ طوسی؛ ۵. رجال برقی؛ ۶. رساله ابوغالب زراری؛ ۷.…
بازسازی مصادر رجالی شیعه
در این مقاله، از ضرورت بازسازی متون، سخن به میان آمده و در حوزه میراث شیعی به سه عرصه اشاره گردید: مکتوبات حدیثی ائمه (علیهمالسلام)، اصول اربعمئه و مصادر اولیه رجال.
در آغاز به اجمال گفته میشود که عمده آثار برجای مانده رجال شیعه، از قرن پنجم به بعد نگاشته شدهاند و از قرن اول تا پنجم، جز نوشتههایی ان…
مکتب های حدیثی شیعه در سده های اولیه
شناخت و تحلیل مکاتب حدیثی شیعی در سده های اولیه اسلامی، از مباحث جدّی در محورهای مربوط به بررسی تاریخ تحول حدیث، و هم چنین ادوار فقه و اجتهاد در عالم تشیع است. علی رغم اهمیت این گونه مباحث و نقش آن در شناخت زیربناهای فکری حاکم بر حوزه های حدیثی شیعه و جایگاه آن در نوع داوری در خصوص صحت و سقم متون روایی، آن سا…