دولتها و دولتمردان شیعه در تاریخ

بهمنی‌ها.

اشاره: سلطنت بهمنی (هندی: बहमनी सल्तनत)یا بهمنیان یا ملوک گلبرگه از خاندان‌های مسلمان حاکم بر دکن و نواحی مجاور آن در جنوب هند بود که یکی از سلسله‌های مهم پادشاهی هند در سده‌های میانه[۱] و نخستین سلسله‌های مستقل مسلمان در جنوب هند به شمار می‌آید.[۲]هجده سلطان در سلسله بهمنی به مدت بیش از صد و هشتاد سال …

نخستین دولت های مقتدرى شیعه.

اشاره نخستین دولت مقتدرى که توانست وضع «ملوک الطوائفی» ایران را زیر یک پرچم جمع آورى کند و روى اساس مذهب شیعه(۱) یک ایران نیرومند پدید آورد، پادشاهان «آل بویه» بودند که در میان آنها «رکن الدوله» و «عضد الدوله» از همه بزرگتر و معروف ترند. آغاز حکومت آل بویه به سال ۳۲۱ هجری در شیراز و به حکومت «عماد الدو…

دولت‎های شیعی در ایران.

اشاره ایرانیان در زمان خلیفه دوم، اسلام را رسماً پذیرفتند و پس از مدتی گرایش خاصی از آن را (‌اسلام شیعی) پسندیدند. پذیرش تشیع به وسیله ایرانیان، پیامد عواملی از قبیل سازگاری باورها و اعتقادات ایرانیان با مذهب تشیع، فعالیت علویان و شیعیان در محدوده جفرافیایی ایرانیان و ... بود از آن‌جا که ایرانیان …

محمد بن علقمی.

اشاره محمد بن محمد بن علی بن ابی طالب بن علقمی (۵۹۱ -۶۵۶ق) مشهور به اِبْنِ عَلْقَمی، سیاستمدار شیعه‌مذهب و آخرین وزیر عباسیان. برخی از مورخان اهل سنت که رفتار او را در واقعه تسخیر بغداد نکوهش کرده‌اند، از کفایت و کاردانی و آگاهی او در کشورداری به نیکی سخن گفته‌اند. وی در ۵۹۱ق به دنیا آمد.[۱] اما بر…

علی بن یقطین.

اشاره علی بن یَقْطین بن موسی بغدادی (۱۲۴-۱۸۲ق)، محدّث، فقیه، متکلّم و از بزرگان شیعه در دوران امام صادق و امام کاظم(ع). وی اهل کوفه و ساکن بغداد بود. وی با وجود شیعه بودن، از وزیران حکومت عباسی و مورد اعتماد آنان بود. ابن یقطین منزلت والایی نزد ائمه و عالمان شیعه دارد. تراجم‌نگاران، سه کتاب را به او ن…

علویان طبرستان.

اشاره علویان طبرستان نخستین حکومت شیعی در مناطق شمالی ایران است. حکومت علویان در طبرستان، در سال ۲۵۰ هجری قمری توسط زیدیان تاسیس شده است. نخستین حاکم علوی در شمال ایران حسن بن زید بن اسماعیل بن زید بن حسن بن علی ملقب به داعی کبیر بود. پس از او ناصر اطروش از مهم‎ترین حاکمان علوی در طبرستان به شمار می‎رود…

سربداران.

اشاره سربداران سلسله‌ای از حاکمان شیعه در منطقه باشتین سبزوار (۷۸۸-۷۳۶ قمری). سربداران نخست به صورت یک قیام مذهبیِ شیعی- صوفی علیه هیئت حاکمه، (چه ایرانی و چه مغول) ظهور کرد. این قیام که در پی تعالیم مذهبی شماری از شیوخ خراسان و سبزوار آغاز شده بود به صورت یک حرکت مذهبی – سیاسی کل منطقه شرقی و شمالی ای…

فاطمیین.

اشاره فاطمیان خاندانی که در سال‌های ۲۹۷ تا ۵۶۷ قمری بر مناطق وسیعی از سرزمین‌های غرب جهان اسلام فرمان می‌راندند و با عنوان عبیدیان نیز شناخته می‌شوند. فاطمیان،‌ شیعیان اسماعیلی بودند و در رقابت با خلافت عباسی، خود را خلفای بر حق می‌دانستند. حکومت فاطمیان در آغاز در مراکش کنونی تاسیس شد. آنان پس از مدتی بر سرا…

آل حسنویه.

اشاره سابقه تاریخی دوره پریشانی خلافت عباسی در ایران (قرن ۳-۵ق/۹-۱۱م) مجالی برای پیدایش امارت‌های ایرانی پیش آورد. از جمله آنها، دیلمیان، کردها و لرها در شمال و غرب ایران بودند، مورخان قدیم همچون مسعودی[۱] تیره‎های کرد ایران از جمله برزکانی، شاذنجان (شادگانی) و جورقان (گورانی) را یاد کرده‎اند. از تیره کرد…

عقیلیان.

اشاره: عُقَیلیان دودمانی بودند که در مناطق جزیره، عراق و شمال شام فرمانروایی داشتند.بنی‌عقیل شاخه‌ای از بزرگترین قبیله عربی یکی از پنج طایفه تشکیل دهنده قبیله بنی کعب است که خود این قبیله از قبیله بزرگ مضر جدا می‌شود. برخی از شاخه‌های این قبیله پس از پذیرش اسلام، در سوریه و عراق و حتی در شمال آفریقا و اس…

مرداسیان.

  اشاره مِرداسیان دودمانی عرب بودند که در سده ۵ق در شمال شام فرمانروایی یافتند.مرداسیان از قبیله کلاب، از اعراب شمالی بودند که در ابتدای سده ۱۱م از منطقه حله در عراق به حلب کوچیدند. کوچ آل مرداس بخشی از جنبش اعراب بدوی که بیشتر شیعه مذهب بودند، به سوی کناره‌های عراق و شام در گذر سده ۱۰م و ابتدای …

آل کاکویه.

اشاره آل کاکویه یا بنی کاکویه دودمانی از امرای دیلمی بودند که در دوره فروپاشی آنها در باختر ایران روی کار آمدند و در برابر قدرت سلجوقی استقلال خویش را از دست دادند و به صورت امرای تابع آنها درآمدند.بنیادگزار این دولت، ابوجعفر محمد بن رستم دشمنزیار ملقب به علاءالدوله محمد نامدار به ابن کاکویه است. کاکو…

چوپانیان.

اشاره: چوپانیان، خاندانی حکومتگر از قبایل مغول، منسوب به امیر‌چوپان، که در دستگاه ایلخانیان (ه‍ م) از گیخاتو، پنجمین ایلخان تا ابوسعید بهادرخان، نهمین و آخرین ایلخان بزرگ، صاحب مقام و شهرت بودند و پس از آن تا استیلای تیمور بر بخش بزرگی از قلمرو غربی مغول به استقلال فرمان می‌راندند. امیرچوپان،   چوپان ب…

مشعشعیان.

اشاره مشعشعیان، یا آل مشعشع (حکومت ۸۴۵ تا ۹۱۴ق)، خاندانی از حکمرانان شیعیان اثنی عشری که از سال ۸۴۵ تا ۹۱۴ق در خوزستان حکومت کرد؛ این سلسله با اعتقاد به اصل مهدویت توسط سید محمد بن فلاح (متوفای ۸۷۰ق) حیات خود را آغاز و حکومت مستقل شیعه به مرکزیت هویزه را ایجاد نمود. مشعشعه با ظهور صفویان تا سال ۱۱۵۰ق …

مرعشیان.

اشاره در طول تاریخ اسلامی ، شمال ایران به علت شرایط جغرافیایی خاص و صعب العبور مامن و پناهگاه بسیاری از علویان و شیعیانی بوده که دولت اموی یا عباسی در تعقیب ایشان بودند . علاوه بر شرایط جغرافیایی ، عملکرد حکام و دولتهای محلی و ظلم و جور ایشان نیز سبب گرایش مردم به طرف علویان و شیعیان و برپایی قیامهای م…

قراقویونلو.

اشاره ترکمانان قراقویونلو (۷۸۰ - ۸۷۴ ق /۱۳۷۸ - ۱۴۶۹م) سلسله‌ای از حکمرانان ترکمن بودند که برای مدت نزدیک به یک سده بر مناطقی از غرب و شمال غربی ایران فرمانروایی کردند. قراقویونلو واژه‌ای ترکی (مرکب از: قره + قویون + لو) و به معنی صاحبان گوسفندهای سیاه است. این واژه بسته به لهجه محلی گوینده، قره قویونلو یا قاراقویونلو …