عدل

حسن و قبح از دیدگاه آخوند خراسانی

اشاره: مسئله حسن و قبح، در یونان قبل از اسلام مطرح بوده، و در میان متکلمان اسلامی رشد یافته است. در این میان، اصولی معروف، ملامحمدکاظم آخوند خراسانی نظریه سازگاری و ناسازگاری با قوه عاقله را درباره حسن و قبح عقلی ارائه کرده است. در این مقاله حسن و قبح عقلی از دیدگاه آخوند خراسانی مورد بررسی قرار گرفته است. چکید…

عدالت از دیدگاه حضرت علی (علیه‌السلام)

اشاره: عدالت، محوری ترین، بنیادی ترین و شامل ترین مسئله سیاست و حکومت علوی است. نام مقدس امام علی (علیه‌السلام)، آن چنان با عدالت در آمیخته که نام علی، عدالت را تداعی می کند و عدالت، علی را. عدالت، همواره سرمشقی مهم در زندگی علی (علیه‌السلام) بود و او در راه اجرای عدالت و گسترش قسط، شهد شهادت نوشید. در…

آزمایش الهی و مشکلات و مصائب این دنیا

  اشاره: در عدالت الهی تردیدی وجود ندارد. اما ازسوی دیگر حوادثی در جهان اتفاق می افتد که از سیطره انسان خارج است و باعث مصیبتها و آلامی می شود که ممکن است برخی به این تصور بیافتند که این حوادثی که به اراده خداوند اتفاق می افتند با عدالت خداوند چگونه سازگار است. در این نوشته این مطلب مورد بحث ق…

رسیدن به سعادت با توجه به قضا و قدر الهی

اشاره در دین اسلام مسئله قضا و قدر الهی یکی از پر چالش ترین مسئله است.  قضا و قدر الهی معنایش این است که همه چیز در علم ازل الهی مشخص و مقدر شده است. پس با وجود قدر الهی چگونه ممکن است  انسان با تلاش و کوشش سعادت مند شود و سرنوشت خود را تغییر دهد. در این مقالخه به این مطلب پرداخته شده و مسئله قضا و قدر الهی…

سرنوشت انسان و اراده خداوند

اشاره: موضوع سرنوشت انسان از مسائل دیرینه ای است که همواره بشر با آن روبه رو بوده است. پس از ظهور اسلام در همان قرن اوّل هجری، در میان متکلمین اسلامی و حکماء بحث و گفت‌وگو در این مسئله رواج داشته است. از آن زمان تا به حال، عقاید و آراء متفاوت و متضادی در این زمینه سبب صف بندیها و پیدایش فرقه های مختلف در …

عدالت خدا و عطای مساوی نعمت به کافر و مؤمن

اشاره: بندگان خداوند در مراتب مختلف قرار دارند. برخی به خداوند ایمان دارند، برخی منکر خداوند است، برخی کافر اندذ و برخی مسلمان و همچنین در میان مسلمانان انسانهای خوب و بد وجود دارد. عدالت خداوند هم نسبت به مخلوقات و به ویژه انسانها معنا و مفهوم پیدا می کند. حالا که خداوند عادل است آیا عدل او نسبت ب…

تفاوت عدالت خداوند با عدالت انسان

اشاره: تردیدی در این نیست که خداوند عادل است و به آندازه دانه ارزن به کسی ظلم روا نمی دارد. خداوند متعال دوست دلرد که بندگانش هم عادل باشند و ظلم و تجاوز به حق دیگران اجتناب نموده و حتی نسبت به خودش هم عدالت را رعالیت نمایند. ازاین‌رو انسان می تواند دارای ملکه عدالت باشد. هرچند اکثر انسان ها  انطوری که باید…

رابطه عدل و توحید خداوند

اشاره: اصول دین، همان گونه که از اسمش پیداست، پایه و اساس دین را تشکیل می دهد و به حکم عقل و شرع و به اتفاق تمام علمای شیعه، انسان باید در اصول دین به یقین برسد و شک و تردیدی در این امور در خود به جا نگذارد. عدل از زیر شاخه ها و زیر مجموعه های توحید است و از اوصاف خداوند بشمار می آید و البته اساساً اصول دی…

تفاوت عدل خداوند با فضل خداوند

اشاره: خداوند دارای صفات ذاتی و فعلی است. عدل یکی از صفات فعلی خدا است. این صفت دربرابر ظلم قرار دارد. وقتی می گوییم خداوند عادل است یعنی او ظالم نیست. همچنین فضل یکی دیگر از صفات فعلی خدا است. برای اینکه بدانیم آیا عدل خداوند از فضل اوست، لازم است تعریفی از هر یک از عدل و فضل الهی داشته باشیم. در این …

عدل الهی.

اشاره: عدل، یکی از مسائل علم کلام و حاصل اختلاف اشاعره و معتزله درباه رفتار عادلانه خداوند است. همه گروه‌های مسلمان خدا را عادل می‌دانند؛ ولی تفسیر آنان از عدل و ظلم تفاوت دارد. عدل الهی از نظر شیعه بدین معناست که خداوند پاداش و کیفر الاهی نظام‌مند و بر اساس حسن و قبح ذاتی افعال است؛ به گونه‌ای که …

چهل حدیث « عدل الهی ».

اشاره: در آیات قرآن کریم، عادل بودن و قیام به عدل به عنوان یک صفت مثبت برای خداوند ذکر شده است یعنی در قرآن تنها به تنزیه خداوند از ظلم و ستم در آیات قرآن قناعت نشده است بلکه به طور مستقیم نیز صفت عدالت برای خداوند اثبات شده است چنانکه می فرماید: «شهدالله انه لا اله الا هو والملائکه واولوالعلم قائما…

قرآن و عدل الهی.

اشاره: آیاتی که در قرآن به مسئله عدالت اشاره دارد، فراوان است.  در کتاب های مبسوط که در باره عدالت از سوی دانشمندان شیعه نگارش شده به شرح و تبیین هر کدام پرداخته شده است.  د مجموع برخی از آیات به دلالت مطابقی، تعدادی نیز به دلالت التزامی و برخی دیگر هم به دلالت تضمّنی بر عدل الاهی دلالت می کنند که به برخ…

عدل الهی از منظر متفکر شهید مطهری.

اشاره: عدالت از مفاهیم بنیادین دینی بوده که همه ادیان الهی با هدف تحقق این اصل از سوی خدای متعال بواسطه انبیاء نازل گشته اند. مهمترین دغدغه پیام آوران الهی بعد از شناخت خدا و نزدیک کردن انسان به او، ایجاد و بسط عدالت بوده است. دین اسلام نیز به عنوان خاتم ادیان، تحقق عدالت را در سر لوحه اهداف خود قرار …

تأثیر اصل عدل الهی در تفسیر قرآن کریم.

اشاره: اندیشه های کلامی، به ویژه اعتقاد به عدل و حکمت خداوند، در تفسیر قرآن کریم بس اثرگذار است. بررسی این موضوع می تواند رویکرد مفسران عدلی مسلک به تفسیر قرآن را آشکار سازد و گامی در جهت تمایز تفسیر آنها از تفاسیر دیگر نحله های تفسیری ـ کلامی به شمار آید. عدلیه بر این باورند که خداوند عادل و حکیم است…

عدالت در نهج البلاغه

اشاره: عدالت ازجمله  مفاهیمی است که ابعاد  و بزرگی آن، همه افراد بشر را به تحسین واداشته است. انسان از وقتی که خود و جامعه را شناخته است، به ضرورت حضور ارزشمند  عدالت در زندگی، برای تعالی خود و اجتماع اش پی برده است. با آنکه کلمه  عدالت   دارای کاربردی فراگیر است، مع الوصف تعریف آن دارای فراز و نشیب ها…

حسن و قبح عقلى افعال از نظر معتزله

معتزله طبعا طرفدار غایت داشتن و غرض داشتن صنع الهى (فعل الهی) شدند و حکیم بودن خداوند را که در قرآن کریم مکرر به آن تصریح شده است به همین گونه تفسیر کردند که او در کارهاى خویش، غرض و هدف دارد و از روى کمال دانائى کارها را براى اغراض و اهداف مشخص و معین با انتخاب اصلح و ارجح انجام مى دهد. متکلمان معتزل…