درهنگام ولايتعهدي امام رضا(ع) گروهي ازسادات به سرپرستي ابراهيم مرتضي فرزند موسي ابن جعفر(ع) به سمت ايران حركت كردند. مامون عباسي براي جلوگيري ازحركت آنها لشكري راروانه كرد.
گروه تحت امرابراهيم درمقابله بالشكرمامون شكست خوردومتفرق شد. سرانجام ابراهيم باگروهي ازسادات باقيمانده به بغدادبرگشت بابه خلافت رسيدن متوكل عباسي فرزندان ابوطالب دوباره پراكنده شدند(ترجمه مقاتل الطالبين/572).
درعصر المستعين بالله خليفه عباسي گروهي ازسادات علوي به دليل تنگي معيشت به ناحيه جبال(منطقه قم قديم)مهاجرت كردند.سرپرستي اين گروه برعهده محمدبن احمدالاعرابي بن محمدبن حسن بن علي بن عمربن علي السجاد(ع)بود.ازديگربزرگان همراه آنهاميتوان ازاحمدابن عيسي(شيخ) بن علي بن حسين بن اصغربن علي السجاد(ع) محمدبن علي خزري وحسن ابن احمدالكواكبي نام برد.
چون خبر آمدن آنهابه عبدالعزيزبن دلف(متوفي بعداز253ه.ق) حاكم عراق عجم ونوه ابي دلف رسيد يكي ازسرداران خودرابراي دستگير نمودن آنها تعيين نمود، درنتيجه عده اي ازامامزادگان پس ازجنگ وگريز كشته شده بقيه آنها نيز به عنوان اسير نزد عبدالعزيزآورده شدند وعبدالعزيز بيرحمانه حكم به قتل آنها داد.
چهارتن ازنوادگان امام حسن مجتبي(ع)به نام هاي ابوطالب هادي،محمود،حكيمه خاتون وخديجه سلطان جزو گروهي بودند كه به وسيله سپاهيان عبدالعزيزبن دلف كشته و سرانجام درانجذان دفن شدند. چندسال پس ازشهادت آنها (حدود280ه.ق) سيدي از نوادگان امام سجاد (ع) به نام «عبدالله» بقعه اي محقربر روي بارگاه آنان ساخت.
اين بنا سپس به احتمال زياد درسال370ه.ق هم زمان با به قدرت رسيدن ركن الدوله برادرعلي بن بويه درعراق عجم بازسازي شد. اين بنادر نيمه دوم قرن هفتم هجري كه مصادف با ورود اسماعيليه به انجدان است بار ديگر بازسازي گرديد و بناي امروزه اگرچه به مرور زمان تغييراتي درآن انجام شده، ولي يادگار دوره صفويه است.
منبع: نظركارشناسي گروه تراجم وانساب بنياد پژوهشهاي اسلامي آستان قدس رضوي
