اذربايجان‌غربي
مردم آذربايجان غربي نيز که به دينداري و خداپرستي شهرت دارند از همان روزهاي ابتداي‌ماه شعبان آماده استقبال از اين بهار معنوي مي‌شوند و روزها قبل از فرارسيدن اين‌ماه، مقدمات مهماني و افطاري دادن را فراهم مي‌کنند. زنان بيشتر از روزهاي معمول به نظافت خانه و حياط منزل مي‌پردازند تا به عقيده آنان با اين خانه تکاني، برکت را نيز در اين‌ماه به خانه خود مهمان کنند ومردان خواربار و ملزومات مورد نياز اين‌ماه را خريداري مي‌کنند. قاباخلاما يکي از مهم‌ترين سنت‌هاي مردم اين استان پيش از آغاز‌ماه مبارک رمضان است که سه روز پيش از فرارسيدن رمضان به پيشواز اين‌ماه مي‌روند و روزه مي‌گيرند. مردم آذربايجان غربي بر اين باورند که روزه گرفتن براي پيشواز از رمضان اجر و ثوابي برابر با روزه در يک‌ماه رمضان دارد. اين اعتقاد به حدي نزد مردم ريشه دارد که بيشتر آنان اين سه روز را روزه مي‌گيرند. رويت هلال رمضان نگاه کردن به آيينه و فرستادن صلوات بعد از رويت هلال‌ماه هنوز هم به‌عنوان يک رسم بين سالخوردگان مرسوم است. به اعتقاد آنان بايد در‌ماه رمضان دل مومن همچون آيينه صاف و روشن باشد و از ناپاکي‌ها صيقل يابد و نگاه کردن به آيينه اين هدف را براي آنان دست يافتني مي‌کند. مناجات خواني در سحر از متداول‌ترين رسوم اين استان در‌ماه رمضان اباش يا سحري است که مردم روستاها هنوز هم مثل ساليان قبل يک ساعت قبل از اذان صبح در خانه همسايه‌ها را مي‌زنند و آنها را براي خوردن سحري بيدار مي‌کنند. در برخي روستاها نيز موذنين روستايي، با صداي نافذ و گيرايي وقت سحر را بر پشت بام‌هاي منازل يا مساجد روستايي با دعايي که در محل به آن مناجات مي‌گويند، اعلام مي‌کنند. طولاني‌ترين سفره افطار پهن کردن سفره افطاري و احسان به مستمندان، اعضاي خانواده و دوستان بين مردم اين ديار از جايگاه بالايي برخوردار است که هريک سعي مي‌کنند بر ديگري پيشي گيرند و به ندرت مي‌توان بعد از شب دهم اين ماه از فاميل وعده مهماني گرفت. اين مراسم به قدري بين مردم آذربايجان غربي ارج دارد که از سه سال پيش‌خيران اين استان طولاني‌ترين سفره افطاري کشور را در اروميه و در چندين روز متوالي مي‌گشايند و هدف از آن را فرهنگسازي براي اطعام و احسان در‌ماه رمضان عنوان مي‌کنند. در نخستين سال گشايش اين سفره مردم اروميه يک شب مهمان خيرين و اداره کل اوقاف بودند اما در سال‌هاي بعد به‌دليل استقبال مردم و جاري شدن کمک‌هاي خيرين، در سه شب متوالي از‌ماه رمضان اين سفره در هر شب به طول 1600متر در خيابان‌هاي شهر برپا شد و 10هزار نفر از مردم شهر در کنار آن روزه خود را افطار کردند. رنگ باختن سنت هاي قديمي درصف ايستادن و انتظار کشيدن براي خريد زولبيا و باميه صحنه‌اي تکراري اما خوشايند در همه محله‌هاي شهر است که نشان از برکت و دميدن روح زندگي ناشي از فرارسيدن اين‌ماه به حيات همه مردم شهر دارد. نان روغني، سبزي تازه، حلواي محلي معروف به ترح، نان محلي ارده، آش دوغ، دلمه، مربا و شيربرنج پاي ثابت سفره‌هاي افطاري مردم آذربايجان غربي در‌ماه رمضان است و تازه عروس و دامادها مهمان ويژه اين جمع هستند. اما در کنار گراميداشت اين رسوم آنچه بسياري از قديمي‌تر‌ها را آزرده خاطر مي‌کند، انتقال اين مهماني‌ها به غذاخوري‌هاي شيک و گران قيمت است تا گرماي لذتبخش گردهم آمدن اعضاي فاميل را به فضايي بي‌روح تبديل کند. گويي خانم‌ها نيز برخلاف سال‌هاي گذشته رغبتي براي کدبانوگري و پخت‌وپزهاي هنرمندانه ندارند. نيمه‌ماه رمضان و روز تولد امام حسن مجتبي(ع) نيز در آذربايجان غربي گرامي داشته مي‌شود. هرچند مراسم عقد و عروسي در اين‌ماه بين مردم متداول و معمول نيست اما بسياري از خانواده‌ها فراهم کردن مقدمات يک زندگي مشترک و مراسم بله برون را در ايام رمضان و به‌ويژه پانزدهم اين‌ماه پر برکت و ميمون مي‌دانند. در اين‌ماه حفظ شعائر اسلامي بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرد و مجالس قرائت قرآن و خواندن دعا در منازل و مساجد برگزار مي‌شود. شب هاي قدر فرارسيدن شب هاي احيا با عطر حلواهاي خانگي، کلوچه ، نان محلي معروف به ياغلي فطير، دوختن چادر نماز در جمع‌هاي زنانه، غبارروبي از مساجد و آماده‌سازي حسينيه‌ها و تکيه‌ها مورد استقبال مردم قرار مي‌گيرد وجاي خيرات افطاري با احسان سحري تغيير مي‌کند و مردم با نان و پنير و گردو، کلوچه، شير و بسياري از غذاهاي خانگي از شب زنده‌داران پذيرايي مي‌کنند. کيسه لعن ابن ملجم رسم کيسه‌دوزي در روز 27ماه رمضان هنوز هم در بسياري از مناطق اين استان پابرجاست که در قالب آن زنان کيسه‌اي مي‌دوزند که به کيسه لعن ابن‌ملجم يا کيسه مراد معروف است و با هر سوزني که به اين کيسه مي‌زنند، يک‌بار به ابن‌ملجم لعنت مي‌فرستند. شب آخر در عصر آخرين روز از ماه رمضان بسياري از خانواده‌ها در بسياري از شهرها و روستاها به زيارت اهل قبور رفته و نذر و احسان مي‌کنند. شب آخر‌ماه رمضان ساکت‌ترين شب بين کل ايام اين‌ماه مبارک است چراکه مردم در خانه خود مي‌مانند تا فطريه‌شان به گردن کس ديگري نيفتد.بلافاصله پس از اعلام عيد، بزرگ خانواده‌ها پول فطريه را جدا کرده و لاي قرآن قرار مي‌دهد تا در نخستين فرصت به فردي که نيازمند است بدهد. روز عيد فطر مردم آذربايجان غربي معتقدند که روز عيد فطر نبايد در خوردن زياده‌روي کنند و با پخت شله زرد در روز قبل از عيد ، صبح اين روز خجسته نذر خود را خيرات کرده و وقت صبحانه تنها به خوردن شله زرد اکتفا مي‌کنند.
