اشاره:
محمد رضا کیفى تهرانى اصفهانى در ۲۰ محرم الحرام سال ۱۲۸۷ قمرى در نجف اشرف چشم به جهان گشود. از ناحیه پدرى به شیخ محمد تقى اصفهانى صاحب هدایه المسترشدین مى رسد و مادر او نیز ربابه سلطان بیگم دختر سید محمد باقر بن محمد تقى موسوى، معروف به حجه الاسلام شفتی مى باشد مؤلف در نه سالگى از نجف اشرف همراه پدرش به اصفهان مسافرت کرده و پس از آموختن ادبیات و مقدمات فقه و اصول در سن پانزده سالگى به نجف اشرف برمى گردد .
در نجف اشرف ابتدا از محضر پدر بزرگوارش شیخ محمد حسین اصفهانى )متوفاى ۱۳۰۸ قمرى( در فقه و اصول )کتاب فصول و قسمتى از رسائل( و بعضى از کتابهاى تفسیرى )تفسیر بیضاوى و کشاف( استفاده نموده و همین طور از سید ابراهیم قزوینى در ریاضیات و هیئت و علوم عقلى و معالم الأصول و شرح لمعه و شیخ فتح اللّه مشهور به شریعت مدارى اصفهانى در قسمت زیادى از رسائل، میرزا حبیب اللّه تهرانى در ریاضیات، شیخ محمد کاظم خراسانى )متوفاى ۱۳۲۹ قمرى( شیخ الشریعه اصفهانى )متوفاى ۱۳۳۹ قمرى(، سید محمد کاظم یزدى )متوفاى ۱۳۳۷ قمرى(، شیخ آقا رضا همدانى )متوفاى ۱۳۲۲ قمرى(، سید محمد فشارکى )متوفاى ۱۳۱۶ قمرى(، شیخ حسین نورى )متوفاى ۱۳۲۰ قمرى( و سید مرتضى کشمیرى )متوفاى ۱۳۲۳ قمرى( استفاده نموده است. در بین اساتید مؤلف، سید محمد فشارکى از جایگاه خاصى برخوردار است. مؤلف در مورد ایشان این چنین مى گفته که در مدت کوتاهى که مصاحب او بوده از وى بیش از اساتید دیگرش استفاده نموده است
ویژگی ها
از مهمترین ویژگی هاى شخصیتى مؤلف جامعیت او در علوم مختلف اسلامى است. جدیت در تحصیل و فراگیرى علوم، او را فردى صاحب نظر و داراى نظریات جدید، عمیق، و مبتکر در رشته هاى مختلف علمى ساخته است جامعیت در علوم مختلف، فضل و عظمت علمى، حافظه عجیب، استعداد فطرى و عشق او به کسب علم و دانش باعث شده بود که در بین اعلام و بزرگان حوزه به نبوغ و برترى علمى مشهور شده و شخصیتى باشد که فضایل مختلف در او جمع گردد. او در فقه و اصول متخصص و در تفسیر قرآن کریم، فلسفه، کلام و ریاضى فردى صاحب نظر و متبحر بود.
به علاوه در ادبیات و شعر نبوغ عجیب ایشان زبانزد عام و خاص بوده است. در کتاب کواکب السماویه تألیف علامه سماوى و همین طور کتاب الطلیعه در ترجمه شعراى شیعه به بعضى از نکات خیره کننده ادبى ایشان اشاره شده است.
در الذریعه و أعیان الشیعه درباره تبحر او به زبان عربى و شعر این گونه گفته شده است:نظم المعانی الفارسیه بألفاظ العربیه همان طور که راجع به مهیار دیلمى گفته اند.همین طور در أعیان الشیعه بعضى از اشعار زیبا و پر معناى او آورده شده است. )أعیان الشیعه ج ۷ ص ۱۷ و نقباء البشر ج ۲ ص ۷۴۷ در نقباء البشر در رابطه با شعر مؤلف این گونه آورده شده:و فی بعض شعره نکات أدبیه قد لا یتنبه لها البعض لدقتها و غموضها و کان یحمل اللفظ معنى أکثر من قابلیته با این حال با همه شهرت و بزرگى جایگاه علمى ایشان وضعیت مالى مناسبى نداشته و غالبا در امر امرار معاش و گذران زندگى دچار مشکل بوده است عظمت علمى همراه با زهد و تنگدستى و شادابى و روحیه با نشاط، خوش صحبتى و در همان حال رعایت وقار و متانت و دورى از سبکى و بى محتوایى در گفتار، این شخصیت عظیم را چهره اى استثنایى و محبوب ساخته بود.
بازگشت به اصفهان
مؤلف پس از شروع جنگ جهانى اوّل در سال ۱۳۳۳ قمرى مدتى به کربلا مىرود اما به علت دشواری هایى که در نتیجه جنگ براى خانواده و فرزندانش بوجود آمد به اصفهان مسافرت مى کند و در آنجا زعامت دینى و ریاست فقهى مردم را به عهده گرفته و به جاى پدر بزرگوارش به هدایت مردم و نشر معارف اسلامى و نیز امامت جماعت و تدریس مى پردازد
تدریس
به دلیل بلاغت و رسایى در گفتار و تقریر نیکو و زیبا و جامعیت ایشان در علوم مختلف حوزوى و اینکه کلام ایشان با دلایل و استشهاد به اشعار عربى و فارسى و گفتار علماى لغت آمیخته بوده، بسیارى از طلاب و فضلا علاقهمند به شرکت در درس ایشان و استفاده علمى از این شخصیت برجسته بودهاند و همین طور به دلیل خوش رویى و خوش اخلاقى و لطافت روحى ایشان، در بین طالبین علم محبوبیت زائد الوصفى داشته اند که این خود بر علاقه فضلا و بزرگان به شرکت در حلقه درس ایشان مى افزوده است قابل ذکر است که در رابطه با زندگینامه شیخ محمد رضا اصفهانى یک بار در أعیان الشیعه ج ۷ ص ۱۶ و یک بار در مستدرکات أعیان الشیعه ج ۶ صفحه ۱۶۵ توضیح داده شده است.
اساتید
۱ . پدر بزرگوار او، شیخ محمد حسین اصفهانى نجفى
۲ . سید ابراهیم قزوینى
۳ . میرزا حبیب اللّه تهرانى عراقى، مشهور به ذو الفنون ستاد ریاضیات، هیئت، نجوم و معقول
۴ . شیخ محمد کاظم خراسانى، صاحب کفایه الأصول
۵ . سید محمد کاظم یزدى
۶ . شیخ آقا رضا همدانى
۷ . سید محمد فشارکى اصفهانى
۸ . شیخ حسین نورى
۹ . سید مرتضى کشمیرى
۱۰ . شیخ الشریعه اصفهانى
۱۱ . شیخ فتح اللّه ملقب به شریعتمدارى اصفهانى
۱۲ . سید جعفر حلّى
تألیفات
۱ . وقایه الأذهان و الألباب
۲ . رساله فی القبله
۳ . نقد فلسفه داروین در سه جلد، دو جلد آن در بغداد در سال ۱۳۳۱ قمرى چاپ شده است.
۴ . حواشى بر نجاه العباد تألیف محمد حسن نجفى صاحب جواهر
۵ . أداء المفروض فی شرح أرجوزه العروض، تألیف میرزا مصطفى تبریزى در علم عروض و قافیه
۶ . استیضاح المراد من قول الفاضل الجواد فقهى
۷ . أمجدیّه فقهى، اخلاقى
۸ . الإیراد و الإصدار
۹ . حلى الدهر العاطل یا حلى الزمن العاطل
۱۰ . ذخائر المجتهدین فی شرح معالم الدین فى فقه آل یاسین تألیف ابن قطان فقهى است و دو جلد نکاح و طهارت آن چاپ شده است.
۱۱ . الرد على البهائیه
۱۲ . رساله فی الرد على فصل القضاء فی عدم حجیّه فقه الرضا علیه السلام تألیف سید حسن صدر
۱۳ . الروض الأریض دیوان شعر عربى
۱۴ . الروضه الغناء در فقه
۱۵ . السیف الصنیع على رقاب منکرى البدیع در علم بلاغت
۱۶ . العقد الثمین
۱۷ . نجعه المرتاد
۱۸ . القول الجمیل
۱۹ . النوافج و الروزنامج
۲۰ . حاشیه بر کافى تألیف مرحوم کلینى
۲۱ . حواشى على اکثر اکر لثاوى ذیلاسوس الحکیم الیونانی، در علم هندسه
۲۲ . تنبیهات دلیل انسداد یا اثبات حجّیه الظن الطریقی کتاب اصولى
وفات
در ۲۴ محرم الحرام سال ۱۳۶۲ه.ق. در شهر اصفهان این یگانه دوران از این عالم خاکى رخت بربسته و به دیار حق شتافت. بدن مطهر او در تخت فولاد، در تکیه مخصوص به خانواده اش به خاک سپرده شد.
