فضائل اهل بیت از جمله امام رضا علیه السلام چیزی نیست که بتوان آنها را با قلم منعکس کرد. ولی در عین حال برخی از فضائل حضرت امام رضا علیه در صفحات کتابها حک شده و به ما رسیده است که در اینجا به چند نمونه از فضایل معنوی و اخلاقی آن حضرت اشاره می شود:
انس با قرآن: ابراهیم بن عباس رابطه حضرت علی بن موسی (ع) با قرآن را چنین توصیف می کند:
در تمام سخنان حضرت رضا(ع) و پاسخ های او به سؤالات افراد استنادهای گرامی برگرفته شده از قرآن بود و هر سه روز یک ختم قرآن می کرد و می فرمود: اگر بخواهم در کمتر از سه روز هم می توانم ختم کنم. ولیکن به هنگام تلاوت آن به هیچ آیه ای بر نمی خورم مگر آنکه در آن می اندیشم که چه وقت و در چه موردی نازل شده است، از این رو، هر سه روز یک بار ختم قرآن می کنم.
رجا بن ضحاک نیز در این باره می گوید:
علی بن موسی (ع) شب به هنگام قرار گرفتن در بستر، بسیار قرآن تلاوت می کرد و چون به آیه ای بر می خورد که درباره بهشت یا دوزخ بود، می گریست و از خداوند بهشت را درخواست می کرد و از آتش جهنم به او پناه می برد.
علت این تأمل حضرت نسبت به قرآن آن بود که ایشان قرآن را ریسمان محکم الهی و هدایت گر انسان و «صراط مستقیم» و بهشت می دانستند.
زهد و ساده زیستی:
زهد و ساده زیستی صفت تمام انسان های کمالجو است و ما در دعای ندبه می خوانیم: «بعد از آنکه زهد در مقامات و درجات و زیب و زیور این دنیای پست را بر آنان (اولیای خود) شرط کردی، آنان نیز بر این شرط پایبند شدند» امام رضا با تمام امکاناتی که داشتند به این اصل پایبند بودند. چنانچه سرسخت ترین دشمن ایشان یعنی مأمون هم به این صفت حضرت اعتراف کردند و وجود این صفت را در آن حضرت یکی از نشانه های شایستگی او برای منصب خلافت دانسته و خطاب به حضرت می گوید: «ای فرزند رسول خدا(ص)، من، دانش، فضیلت، زهد، تقوا، مقام بندگی شما را خوب می شناسم؛ بر این اساس شما را برای منصب خلافت شایسته تر از خود می دانم.
امام هم در پاسخ مأمون فرمودند: به بندگی خدا افتخار می کنم و به وسیله زهد در دنیا آرزومند رهایی از شر دنیا هستم و در پرتو ورع و پارسایی ا زمحرمات امید دستیابی به غنیمت های الهی را دارم، و با فروتنی در دنیا امید رفعت و بلند مقامی نزد خدا عزوجل را دارم. ابو عباد مقام زهد و ساده زیستی حضرت را این چنین توصیف می کند: حضرت رضا(ع) در تابستان بر روی حصیری می نشستند و در زمستان بر روی گلیم و لباس های زبر و خشن به تن می کرد ولی هنگامی که در برابر مردم ظاهر می شد خود را برای آنان می آراست (و از لباس های عادی که مردم می پوشیدند استفاده می کرد.).
خلق و خوی محمدی حضرت رضا(علیه السلام)
ابراهیم بن عباس در این باره می گوید:
هرگز ندیدم که حضرت رضا (علیه السلام) با سخنش به احدی جفا کند. هرگز کلام کسی را قطع نمی کرد تا از سخن فارغ شود. هرگز در حضور دیگران پایش را دراز نمی کرد. هرگز غلامان و خدمتکاران را فحش و ناسزا نمی گفت. هرگز در حضور کسی آب دهانش را روی زمین نمی انداخت، قهقهه سر نمی داد و خنده اش تبسم بود. در خلوت و تنهایی، سفره اش را می گسترد و همه غلامان، حتی دربان و کارپرداز خانه را هم بر سر سفره می نشاند.[۱]
پی نوشت ها:
[۱] . رفیعی، علی، تاریخ زندگانی ائمه معصومین (ع) زندگانی امام رضا، تهران، موسسه تحقیقاتی، انتشاراتی فیض کاشانی، ۱۳۴، چاپ اول، ص ۵۱٫
منبع: تبیان
