يزد
آداب و رسوم سنتي مردم مومن شهر دارالعباده يزد که ريشه در فرهنگ غني و اصيل اسلامي دارد به دلايل گوناگون در گذرزمان نه تنها دچار خللي نشده، بلکه روز به روز بر عظمت و گسترش آن افزوده شده است . آداب ماه مبارک دراين ميان آداب ماه مبارک رمضان يکي از مصاديق فرهنگ عامه مردم استان يزد است که با ريشه‌هاي عميق مذهبي مورد توجه همگان قراردارد و اين رسوم از قرن‌ها پيش داراي غناي ويژه‌اي است و مردم اين ديار با شور و شوق هر چه تمام آن را بجا مي‌آورند. غبارروبي از نيمه شعبان و همزمان با سالروز ولادت باسعادت يگانه منجي عالم بشريت حضرت مهدي ( عج ) چهره ظاهري شهرهاي استان دگرگون مي‌شود و مردم نيز با جنب و جوش به آماده ساختن خود براي استقبال از ماه خدا، ماه مبارک رمضان مي‌پردازند. مردم استان يزد چند روز قبل از ماه مبارک رمضان به غبارروبي وعطرافشاني مساجد و همچنين نظافت و پاکسازي خانه‌ها مي‌پردازند و به استقبال اين ماه پربرکت مي‌روند. آنها نظافت و خانه تکاني را هنگام روز انجام مي‌دهند، زيرا اعتقاد دارند که جاروب کردن در شب کراهت دارد. شب بايد خانه تميز باشد، زيرا شيطان در محل کثيف ماندگار مي‌شود و به اين دليل خاکروبه را نيز قبل از غروب آفتاب از خانه بيرون مي‌ريزند. يزدي‌ها معتقدند همانگونه که دراين ماه مبارک به تزکيه روح توجه مي‌شود بايد به نظافت محل عبادت و سکونت پرداخت. کلوخ‌اندازان کلوخ‌اندازان از جمله آداب و رسومي است که مردمان مومن يزد با انجام آن به استقبال ماه مبارک رمضان مي‌روند. مراسم کلوخ‌اندازان در روزهاي پاياني ماه شعبان و در استقبال از ماه رمضان انجام مي‌شود و به اين شکل است که خانواده‌ها درکنار يکديگر به شادماني مي‌پردازند. علت نامگذاري اين روز به کلوخ اندازان مشخص نيست، ولي شايد بتوان آن را بهانه‌اي دانست که افراد درکنار يکديگر و بزرگترهاي خانواده جمع شده و ضمن بجا آوردن صله‌رحم براي تفريح و شادي به دامن طبيعت بروند. درميان غذاهاي مطبوعي که در اين روز توسط مردم يزد طبخ مي‌شود نوعي آش است که در اصطلاح محلي به آن شولي مي‌گويند. قاصد درکردن درقديم مردم يزد براي رويت هلال اول ماه رمضان، غروب روز آخر شعبان بالاي پشت بام و مناره هاي مسجد رفته و با نگاه عميق به آسمان ماه را جست‌وجو مي‌کردند و در صورت مشاهده، اعمال مخصوص اين ماه را بجا مي‌آوردند. اگر به علت ابري بودن آسمان رويت هلال اول ماه ممکن نبود افرادي را به آبادي‌ها و شهرهاي نزديک که افق‌شان با شهرها يکي باشد مي‌فرستادند که در اصطلاح به اين عمل «قاصد درکردن» مي‌گفتند. خلاصه اگر تا هنگام سحر ديدن ماه ثابت مي‌شد مردم سحري را خورده و روزه مي‌گرفتند تا در صورت آغاز رمضان از تکاليف ديني غافل نمانند. ازجمله آداب و رسوم مردم استان يزد در مورد ديدن ماه نو آن است که به محض رويت ماه، چشمان خود را بسته و صلوات مي‌فرستند و بر اين باورند که درموقع ديدن ماه هرحاجتي از خدا طلب کنند برآورده مي‌شود. وقت‌شناسي نيز از قديم‌الايام براي بيدار شدن در سحرهاي ماه مبارک رمضان و تشخيص وقت دقيق سحر از ستارگان استفاده مي‌شود . حتي برخي از مردم و ازجمله خادمان مساجد يکي دوساعت به سحر مانده چراغ‌ها‌يي را روشن مي‌كنند و در نقاط مرتفع شهر و گلدسته مساجد مي‌گذارند تا سايرين با ديدن نور چراغ به نزديک شدن سحر پي ببرند و باشروع اذان آن را خامو ش مي‌کنند. جلسات قرائت قرآن درماه مبارک رمضان که ماه نزول قرآن است جلسات قرائت قرآن مجيد در سطح مساجد و يا منازل براي مردان و زنان مومن اين ديار از شور و هيجان ويژه‌اي برخوردار است و از روز اول ماه رمضان، بانوان در منزل يکي از داوطلبان و يا در مکتب‌خانه‌هايي گردهم مي‌آيند و هرفرد جاي خود را مشخص کرده و در طول سي روز ماه مبارک هر روز يک جز از کلام الله مجيد قرائت مي شود تا کل قرآن ختم شود. بانوان مومن يزدي اعتقاد دارند که در جلسات ختم قرآن مجيد در طول ماه مبارک رمضان در پايان سوره شريفه توحيد به هرکس برسد در کارش گشايش و زندگي‌اش در طول سال توأم با خير و برکت خواهد بود. مردم همچنين اعتقاد دارند که در شب‌هاي پربرکت قدر ساعت به دنيا آمدن هر نوزاد و از دنيا رفتن هر شخص از طرف ملک مقرب خداوند معين مي‌شود. براي بزرگداشت اين شب‌ها نيز برنامه‌هاي ويژه‌اي در سطح مساجد برگزار مي‌شود که مهمترين آنها : قرائت قرآن ، نماز، دعاهاي مخصوص شب قدر، احيا و شب زنده‌داري تا اذان صبح با قرآن برسرنهادن و طلب استغفار است. از جمله آداب و رسوم مردم استان يزد در ليالي قدر، طبخ افطاري و سحري و دعوت از روزه داران و شب زنده‌داران و پذيرايي از آن‌هاست. در سالروز شهادت مظلومانه امام المتقين حضرت علي( ع ) نيز مردم در تکايا، حسينيه‌ها و مساجد محل خود به راه‌اندازي هيئت‌هاي عزاداري و مراسم باشکوه نخل برداري مي‌پردازند که در نوع خود در کشور بي نظير است. سنت ديرينه و پرشور نخل‌برداري همه ساله علاوه بر ماه محرم و ايام سوگواري حضرت اباعبدالله الحسين(ع)، درماه مبارک رمضان و به ياد مظلوميت امام علي(ع) در يزد و شهرستان‌هاي اين استان نيز برگزار مي‌شود. واژه نخل در زبان فارسي به معناي تابوت و نمادي از تابوت حضرت سيد الشهدا(ع) شناخته مي‌شود که از چوب ساخته شده و به شکل برگ درخت است. دوست دوست در شب بيست و هفتم ماه رمضان نيز مراسمي با عنوان «دوست دوست» برگزار مي‌شود. دراين مراسم و پس از اذان مغرب، عده زيادي از پسر بچه‌ها با مراجعه به در منازل محلات، اشعاري در مدح و ياد امام علي(ع) تحت شعار «دوست علي دوست علي دوست» مي‌خوانند و درخواست هديه مي‌کنند. مردم نيز با رويي گشاده و سعه‌صدر از خوراکي‌هايي که قبلاً براي همين شب تهيه کرده‌اند به آنها مي‌دهند. اين رسم درروستا‌ها از رونق بيشتري برخوردار است و برخي از مردم هم اعتقاد دارند اين برنامه موجب برآورده شدن حاجات و نوعي همدردي با يتيمان کوفه و همدلي با مولا علي(ع) است. روز عيدفطر پس از سي روز عبادت و بندگي و روزه‌داري، در روز عيد سعيد فطر مردم بعد از خواندن نماز صبح، به‌صورت دسته جمعي به راه مي‌افتند و درحالي که قنوت نماز عيد فطر را زمزمه مي‌کنند با حضور در منزل امام جماعت مسجد، اين عيد بزرگ را به وي تبريک مي‌گويند و همراه با امام جماعت مسجد جهت اقامه نماز عيد فطر مهيا مي‌شوند و بعد از پذيرايي، نماز اين عيد بزرگ را با شکوه هرچه تمام‌تر بجا مي‌آورند و اين روز را به يکديگر تبريک و تهنيت مي‌گويند. همچنين در اين محل به منظور جمع‌آوري ذکات فطره صندوق‌ها‌يي تعيين مي‌شود ومردم وجوهات خويش را درآن مي‌ريزند. صله ارحام پس از پايان اين مراسم معنوي مردم به خانه بزرگترهاي فاميل رفته و اين عيد بزرگ اسلامي را به آنان تبريک مي‌گويند و به شکرانه يک ماه عبادت و بندگي خدا، روز را با جشن و سرور به پايان مي‌برند
