(1209-1128هـ ق)
ولادت
در این شهر با افول هر ستاره، ستاره ی دیگر طلوع می كند. در سال 1091 ق. هنگامی كه دانشمند توانگر ملامحسن فیض كاشانی چشم از دنیا فرو می بندد از آن پس فروغ و نشاط معنوی شهر كاشان رو به افول و خمودی می نهد. این شهر حدود چهل سال زانوی غم به بغل می گیرد و به انتظار طلوع ستارة درخشان دیگر می نشیند. تا اینكه در سال 1128 ق. در نراق نوزادی از مادر متولد می شود. پدر وی كه ابوذر نام داشت و از كارگزاران سادة دولتی بود، به امید اینكه فرزندش از ناشران حقیقی شریعت محمدی (صلّی الله علیه و آله)و از منتظران واقعی حضرت مهدی (عج) باشد نام او را «محمد مهدی» می گذارد.
تحصیلات و اساتید
این فرزند دوران كودكی و نوجوانی را در روستای نراق سپری می كند. در همان اوان نوجوانی علاقة شدیدی نسبت به تحصیل علم و آگاهی از واقعیتهای هستی در وجود خود احساس می كند. پس فرصت را از دست نداده، با ذوق و شوق فراوان آمادة یادگیری علوم و معارف اسلامی می شود. بدین سال محمدمهدی آوای هجرت سر می دهد و برای ثبت نام در مدرسة علوم دینی كاشان به سوی آن دیار روانه می گردد. 1-شیخ محمّد باقر اصفهانی ، معروف به وحید بهبهانی . 2ـ شیخ محمّدمازندرانی ، معروف به ابی علی حائری . 3ـ شیخ محمّد بن محمّد زمان كاشانی . 4ـ سید محمّد حسین خاتون آبادی . 5ـ سید محمّد مهدی بحر العلوم . 6ـ شیخ مهدی فتونی عاملی . 7-ملا اسماعیل خواجویی 8-شیخ محمد مهدی هرندی 9ـ شیخ یوسف بحرانی .
شاگردان
1ـ شیخ احمد نراقی(پسرش) . 2ـ سید محمّد باقر شفتی .
خدمت به مردم
نراقی پس از سالها تلاش و تحقیق در نجف و كربلا، دوباره به وطن خود كاشان باز می گردد تا جان در بدن دارد در خدمت مردم قرار گیرد. او در حل مشكلات آنان لحظه أی درنگ نمی كند و منزل سادة وی پناهگاه هر دردمند و مظلوم قرار گرفته، گره كور و نزاعهای ریشه دار در خانة باصفای وی بازگشته، به صلح و محبت تبدیل می شوند و این بدان سبب است كه او همیشه در تلخیها و خوشیهای زندگی در كنار آنان قرار می گرفت.
تالیفات الف. فقه: 1. لوامع الاحكام. 2. معتمد الشیعه. 3. انیس التجار. 4. انیس الحجاج. 5. المناسك المكیه. 6. صلاة الجمعة. 7. تحفة رضویه. ب. اصول فقه: 1. تجرید الاصول. 2. جامعة الاصول. 3. رسالة الاجماع. 4. انیس المجتهدین. ج. فلسفه و حكمت: 1. جامع الافكار و فاقد الانظار. 2. اللمعة الالهیه فی الحكمة المتعالیه. 3. شرح الالهیات من كتاب الشفاء. 4. قرة العیون فی الوجود و الماهیه. 5. لمعات العرشیه. 6. الكلمات الوجیزه. 7. انیس الحكماء. 8. انیس الموحدین. ح ریاضیات و هیئت: 1. توضیح الاشكال (هندسه اقلیدسی) 2. رسالة تحریر اكرثاذر سینوس – 3. رسالة عقود انامل. 4. المستقصی (هیئت) 5. المحصل (هیئت) 6. معراج السماء (هیئت) س اخلاق: 1. جامع السعادات. 2. جامع المواعظ. ش متفرقات: 1. محرق القلوب (مقتل). 2. مشكلات العلوم (كشكول) 3. نخبة البیان (تشبیه، استعاره و محسنات بدیعه) 4. طائر قدسی (دیوان اشعار) 5. حواشی و تعلیقات بر آثار علمای پیشین.
وفات
این عالم خدمتگزار پس از سالها فداكاری و خدمت، روز شنبه 18 شعبان 1209 در هشتاد و یك سالگی در شهر كاشان به دیار ابدی می شتابد در آن حال پیكر پاك و مطهر نراقی با شكوه و عظمت فراوان در این شهر تشییع می شود و سپس به نجف اشراف منتقل گردید و در كنار حرم امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام ) به خاک سپرده شد.
