اهل سنت اصحاب را به همه کسانی تفسیر می کنند که پیامبر را ولو به مدت یک لحظه ملاقات کرده باشد و به ظاهر در حال اسلام از دنیا رفته باشد.[۱] یکی از باورهای دینی اهل سنت اعتقاد آنان به عدالت و صالح بودن عموم اصحاب و همراهان پیامبر (صلی الله علیه و أله و سلم) است. شگفتی این اعتقاد آنگاه بیشتر آشکار می گردد که با توجه به تعریف موسع آنان از مفهوم صحابه، همه کسانی را که حتی لحظه ای با پیامبر ملاقات داشته اند جزء صحابه دانسته و قائل به عدالت و صالح بودن همه آنها هستند. اگر کسی یک از صحابه را به دلیل اعمال ناشایستی که انجام داده، مورد مناقشه قرار دهد به راحتی او را تکفیر کرده و از جرگه اسلام خارج می دانند.
در این خصوص چند سوال به اذهان سالم خطور می کند که اهل سنت ملزم است پاسخ آنها را بدهند:
چرا باید خوب و بد اصحاب را یک کاسه کرده و همه را خوب بدانیم؟ آیا این حکم ظلمی در حق خوبان صحابه نیست؟
آیا نسبت دادن صحابه به افرادی که شایستگی صحابه بودن را ندارند و شأن پیامبر گرامی اسلام بالاتر از آن است که چنین افراد را به عنوان رفیق، دوست و یار خود بپذیرند، توهین به پیامبر اسلام به شمار نمی آید؟ مثلا اگر کسی یک انسان شراب خوار را رفیق یک انسان با شخصیت و متقی معرفی کند چه حالتی برای او عارض خواهد شد؟
در قرآن کریم به صراحت به وجود منافق در میان صحابه تأکید شده است و این معیار را به مسلمانان داده است که صحابه به خاطر صحابه بودنش مصئون از گناه و نفاق نیست. خداوند می فرماید:«وَ مِمَّنْ حَوْلَکُمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدینَهِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَیْنِ ثُمَّ یُرَدُّونَ إِلى عَذابٍ عَظیمٍ»[۲] ؛ از (میان) اعراب بادیه نشین که اطراف شما هستند، جمعى منافقند و از اهل مدینه (نیز)، گروهى سخت به نفاق پاى بندند. تو آنها را نمى شناسى، ولى ما آنها را مى شناسیم. بزودى آنها را دو بار مجازات مى کنیم (: مجازاتى با رسوایى در دنیا، و مجازاتى به هنگام مرگ) سپس بسوى مجازات بزرگى (در قیامت) فرستاده مى شوند. اهل سنت چه موضعی در قبال این آیه شریفه دارند؟
پی نوشتها
[۱] . «والأصح ما قیل فی تعریف الصحابی انه من لقی النبی (صلى الله علیه وسلم) فی حیاته مسلما و مات على اسلامه» ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، دارالکتب العلمیه، بیروت، چاپ اول ۱۴۱۵، ج۱، ص۸.
[۲] . التوبه، ۱۰۱.
