یکى از مسائل بسیار مهم و سرنوشت‌سازى که جوانان باید بدانند و به آن عمل کنند، مسئله حفظ حقوق و احترام و نیکى به پدر و مادر است که خداوند متعال در قرآن مجید، در آیات متعددى به رعایت این حق اشاره فرموده و در سوره‌هاى بقره، انعام، اسرى و مریم، نیکى و احسان به آن دو را پس از اطاعت از خویش، لازم دانسته و چنین فرموده:
وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَ بَنِى إِسْرائِیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بالْوالِدَیْنِ اِحْساناً؛ [۱]
زمانى که از بنى اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خداوند یگانه را پرستش نکنید و به پدر و مادر نیکى کنید….
بزرگان در تبیین این حق مسلّم فرموده اند: ظاهر این آیات، با قطع نظر از تفاسیرى که از اهل بیت(علیهم السلام) در این جهت آمده، وجوب احسان و نیکى به والدین است و این که فرزندان شرعاً وظیفه دارند که از آن دو اطاعت نمایند و نسبت به برآوردن خواسته‌هایشان کوتاهى نکنند؛ جز فرمان به شرک و بت پرستى که در این صورت، پیروى از آن‌ها جایز نیست.
در آیاتى دیگر، نحوه برخورد با والدین، چنین تشریح شده است:
هر گاه یکى از آن دو، یا هر دوى آن‌ها، نزد تو به سن پیرى رسند، کمترین اهانتى به آن‌ها روا مدار و بر آن‌ها فریاد مزن، و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آن‌ها بگو و بال‌هاى تواضع خویش را از محبت و لطف، در برابر آنان فرود آر و بگو: پروردگارا! همان گونه که آن‌ها مرا در کوچکى تربیت کردند، مشمول رحمت خود قرار ده.[۲]
این روشن است که هرگز آیه مبارکه، نظر به دوران پیرى آن‌ها ندارد؛ بلکه این حق، در تمام عمر براى والدین مسلّم و محفوظ است و فرزندان نیز ملزم به رعایت این حقند؛ اما چون دوران پیری، دورانى است که توقّعات والدین زیادتر مى‌شود، خداوند از فرزندان خواسته است که در این دوران، بیشتر رعایت حال آن‌ها را کرده و باعث رنجش خاطر آنان نشوند.
پی‌نوشت‌ها
[۱]. سوره بقره، آیه ۸۳٫
[۲]. سوره اسراء، آیه ۲۲ تا ۲۷٫
