اشاره
سید ابو الرضا ضیاء الدین، فضل الله بن على بن عبید الله حسینى راوندى از علماى نام آور و از مشایخ بزرگ شیعه در قرن ششم هجرى به شمار مى آید او در یکى از شهرهاى اطراف کاشان به نام راوند و در خانوادهاى علاقه مند به خاندان محمد و آل محمد صلى الله علیه اجمعین به دنیا آمد از همان کودکى مهر و محبت اهل بیت علیه السلام را فرا گرفت و تشنه چشمه زلال و آب گواراى علوم و معارف خاندان عصمت و طهارت گردید.
خاندان
خاندان وى همه از اهل علم و تقوى بوده اند و شخصیت هاى برجسته اى از میان این خاندان برخاسته اند و فرزندان و نسل ایشان عموما از اهل علم و دانش بوده اند که از جمله آنهاست:
۱ . سید ابو المحاسن، احمد بن فضل الله، عالم و فاضل و قاضى شهر کاشان
۲ . سید عز الدین ابو الحسن على بن فضل الله راوندى
شخصیت
سید فضل الله راوندى شخصیتى فاضل و دانشمند، عالمى بزرگوار و رئیس مذهب و از برجسته ترین علماى دوران خود به شمار مى رفت او شخصیتى ادیب و شاعرى توانا بود که دیوان شعرى نیز از او به یادگار مانده است.
او از مشایخ ابن شهر آشوب و منتجب الدین بن بابویه و شیخ محمد بن حسن طوسى، پدر خواجه نصیر الدین طوسى و اکثر علماى بزرگ دوران خود بوده است.
نام وى پیوسته در کتاب هاى تراجم و علم رجال با احترام یاد مى شود و شخصیت ایشان مورد احترام علماى شیعه است.
سخن بزرگان
أنساب سمعانى:
سمعانى در کتاب خود مى گوید:
روزى به کاشان رفتم و تصمیم به زیارت ابو الرضا فضل الله راوندى گرفتم وقتى به خانه وى رسیدم، در زدم و منتظر خروج ایشان شدم. در آن هنگام دیدم بالاى درِ خانه این آیه شریفه رانوشته اند:
إنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذهِبَ عَنکمُ الرِّجسَ أهلَ البَیتِ و یُطهِّرَکُم تَطهیراً
لحظهاى که چشمانم به روى مبارکش افتاد دیدم ایشان از آنچه تصور مى کردم بسیار بزرگوارتر است.
در آن دیدار من برخى احادیث و روایات و بخشى از اشعار وى را از ایشان شنیدم از جمله اشعارى که ایشان به خط خود براى من نگاشتند این ابیات بود:
هل لک یا مغرور من زاجر أو حاجز من جهلک الغامرأمس تقضی و غد لم یجیء و الیوم یمضی لمحه الباصرفذلک العمر کذا ینقضی ما أشبه الماضی بالغابر
یعنى:اى فریفته دنیا آیا چیزى تو را بیدار مى کند؟
و آیا مانعى در برابر دریاى جهل تو وجود دارد؟ دیروز گذشت و فردا هنوز نیامده است و امروز هم با یک چشم به هم زدن مى گذرد و عمر این گونه به پایان مى رسد چقدر گذشته به آینده شباهت دارد.
عماد کاتب:
عماد کاتب درباره ایشان مى گوید:سید فضل الله راوندى شخصیتى کم نظیر و داراى نسبى شریف و اخلاقى بزرگوار بود. وى از قدماى علما و دانشمندى فاضل و داراى چهرهاى جذاب و با ابهت و صاحب سخنى زیبا بود او واعظى بزرگ و داراى خطى خوش و تألیفاتى فراوان بوده، مورد احترام مردم و از رزق و روزى خوبى نیز بهره مند بود در سال ۵۳۳ هجرى در دوران کودکى من و برادر کوچکم در مدرسه مجدیه در شهر کاشان درس مى خواندم. در آن زمان مى دیدم که آن سید بزرگوار به مدرسه مى آمدند و در آنجا درس اخلاق مى دادند. جمعیت فراوانى از مردم عادى و علماى بزرگ نیز پاى درس ایشان حاضر مى شدند بعدها در اصفهان با فرزندش احمد دوست شدم و از طریق ایشان بهتر با تألیفات و مقام علمى پدر بزرگوارش آشنا گشتم.
اجازه روایت
سید فضل الله راوندى از علماى بزرگى اجازه روایت دارد از جمله:
۱ . شیخ رکن الدین على بن ابو الحسن على بن عبد الصمد بن محمد تمیمى نیشابورى که در ربیع الاول سال ۵۲۹ هجرى به وى اجازه روایت داده است.
۲ . ابو العباس احمد بن یحیى بن قافه کوفى
۳ . قاضى عماد الدین، ابو محمد حسن استرآبادى
۴ . احمد بن محمد بن احمد بن محمد بن حسین بن مهرویه کرمندى
۵ . ذو الفقار بن محمد بن معبد ابو الصمصام حسنى مروزى
اساتید
وى از محضر اساتید و علماى فراوانى نیز بهره برده مانند:
۱ . امام شهید عبد الواحد بن اسماعیل رویانى
۲ . سید ابو البرکات محمد بن اسماعیل حسینى مشهدى
۳ . سید مرتضى بن سید داعى حسینى
۴ . ابو الحرب المنتهى بن سید داعى حسینى
۵ . سید على بن ابو طالب حسنى
۶ . شیخ بارع، حسین بن محمد بن عبد الوهاب بغدادى
۷ . على بن على بن عبد الصمد و برادرش محمد بن على
۸ . ابو عبد الله جعفر بن محمد دوریستى
۹ . ابو جعفر، محمد بن على بن حسین مقرى نیشابورى
شاگردان
علماى بزرگى در محضر او تربیت شده اند که هر یک ستارهاى هستند در آسمان پر فروغ تشیع مانند:
۱ . ابن شهر آشوب مازندرانى
۲ . شیخ منتجب الدین بن بابویه قمى
۳ . شیخ محمد بن حسن طوسى پدر خواجه نصیر الدین طوسى
۴ . سید ناصر الدین ابو المعالى محمد بن حسین بن محمد حمدانى
۵ . شیخ قوام الدین محمد بن محمد بحرانى
۶ . شیخ تاج الدین محمد بن محمد شعیرى
تألیفات
او داراى تألیفات ارزشمندى است مانند:
۱ . کتاب النوادر
۲ . ضوء الشهاب فی شرح الشهاب
۳ . الأربعین فی الأحادیث
۴ . التفسیر
۵ . دیوان اشعار
وفات
سرانجام پس از عمرى خدمت به اسلام و علوم و معارف آل محمد صلى الله علیهم اجمعین، این عالم اندیشمند در حدود سال ۵۷۰ هجرى در شهر کاشان دیده از جهان فرو بست و به دیار دوست شتافت.
