از همان ابتدای خواستگاری و شروع مراسم بله‌برون، خانواده‌ها بر اساس رسم و رسومات شهری خود، تهیه لوازم و برگزار کردن جشن را با یکدیگر تقسیم می‌کنند که تمام هزینه‌ها و کار‌ها بر دوش یک خانواده نباشد اما این روز‌ها در بسیاری از خانواده‌ها، مشاهده شده است که تجمل‌گرایی را در جشن‌ها و حتی در انتخاب وسایل زندگیشان باب کرده‌اند. طوری که بسیاری از وسایل غیرضروری را صرفا جهت به نمایش گذاشتن در جهیزیه عروس خریداری می‌کنند! لوازمی که تا سال‌های سال، در گوشه‌ای از کمد خاک می‌خورد و هیچ کارایی برای عروس و داماد ندارد!
بسیاری از دختران مجرد، تنها به دلیل عدم توانایی در تهیه جهیزیه، از ازدواج کردن امتناع می‌کنند و برخی دختران نیز که عقد طولانی مدت دارند و نمی‌تواند به خانه بخت بروند، قربانی تجمل‌گرایی در تهیه جهیزیه می‌شوند اما ملاک‌هایی برای تهیه جهیزیه مطرح است که در ادامه، به برخی از آنها اشاره می‌کنیم…
ملاک خرید جهیزیه
– جهیزیه یعنی تهیه‌ی لوازم ضروری برای شروع یک زندگی نه تأمین مایحتاج عمر یک فرد. انتظار نداشته باشید خانه شما از همان اول، همان قدر شیک و مجهز و کامل باشد که خانه پدر و مادرتان بعد از ده‌ها سال زندگی مشترک به آنجا رسیده.
– وسایل ضروری جهیزیه، وسایلی است که نبودش یعنی ایجاد مشکل برای زندگی زوج. به جز آن، هر چیزی که اضافه خریده شود یا تجمل است یا اسراف.
– در تهیه ی جهیزیه، ملاک اصلی باید کیفیت و مرغوبیت کالا باشد نه فقط زیبایی آن.
– با دعای پدر به زندگی فرزند برکت داده می‌شود، نه با اجناس قیمتی و تزئینی!
– عدم توانایی و مهارت در مدیریت و اداره ی زندگی را با جهیزیه سنگین و گران قیمت نمی‌توان جبران کرد.
– یک مثل قدیمی می‌گوید: هر که بامش بیش، برفش بیش. نه به این معنا که هر چه بیشتر بخریم، آرامش و آسایش زیادتر می‌شود بلکه بسیاری اوقات، دردسر و زحمت ما بیشتر می‌شود. این وسایل نیاز به نگهداری و مواظبت دارد و جاگیر است، اگر مستأجر هم باشید، وضع بدتر خواهد شد.
– خرید جهیزیه قرار است شروع یک زندگی را آسان‌تر کند، نه این که سدی باشد برای آغاز آن.
– ساده زندگی کردن منافاتی با رفاه ندارد، آسایش هم که اصلاً در سایه ی ساده زندگی کردن است.
– سعی کنید وسایل غیرضروری را با تلاش خود در وقت نیاز تهیه کنید، تا هم لذت خرید را ببرید و هم احساس مسؤولیت و تلاش برای ساختن زندگی مشترک را تجربه کنید.
– نخریدن وسایل غیرضروری توسط پدر عروس، هم زحمت خانواده عروس را کمتر می‌کند و هم ازدواج را راحت‌تر.
– آن کسانی که با مجالس و محافل سنگین با جهیزیه‌های سنگین کار را بر دیگران مشکل می‌کنند، حسابشان پیش خداوند بسیار سخت است.
– خانواده‌ها روی چشم و هم چشمی، جهیزیه را برای خودشان یک معضل می‌کنند؛ بعد نوبت دیگران است که رنج این معضل را ببرند. این چشم و هم چشمی‌ها آخر به کجا می‌رسد؟
– مسلمانان باید در جهیزیه ی عروس، اقتصاد را رعایت کنند و تظاهر و ریا و فخرفروشی را کنار بگذارند.
– قناعت مربوط به آدم‌های فقیر نیست. آن که ندارد، نیاز به قناعت ندارد. قناعت مربوط به آدم‌های پولدار است. قناعت یعنی در حدّ لازم و در حد کفایت انسان توقّف کند.
– فراموش نکنیم! اگر خانواده ی عروس جهیزیه را فراهم کرده‌اند، وظیفه ی شرعی یا حقوقی آنها نبوده بلکه هدیه‌ای بوده از سر لطف و احسان به زندگی دختر و دامادشان؛ پس هر چه از دوست رسد، نیکوست.
رسم تهیه جهیزیه در کشورهای مختلف
اگر بخواهیم نگاهی به رسومات رایج در گوشه و کنار دنیا بیندازیم و کشورهای مختلف را از نظر رسومی که در تهیه جهیزیه دارند، مورد مقایسه قرار دهیم، بدون تردید باید بگوییم که کشورهای آسیایی بیش از کشورهای اروپایی و آمریکایی، به رسوماتی که از گذشته‌های دور مرسوم بوده است پایبند هستند.
برای مثال هند از جمله کشورهایی است که در آنجا تهیه جهیزیه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و از این رو، تهیه جهیزیه و قوانینی که در خصوص تهیه آن وجود دارد از عوامل محدودکننده ازدواج دختران جوان بوده است. در کشور هند تهیه کالا‌ها و اجناس مورد نیاز و همچنین تامین پول نقد و طلا از طرف خانواده عروس به عنوان جهیزیه نه تنها در زمان ازدواج بلکه در مناسبت‌های مختلف پس از ازدواج و حتی گاهی تا پایان عمر پدر و مادر فرزند دختر ادامه دارد در واقع در خانواده‌های هندی، جهیزیه به عنوان راهکاری برای گریز از فقر پسران است.
در گذشته در کشورهای اروپایی و آمریکایی، برخلاف آنچه امروزه در این کشور‌ها مرسوم است، موقعیت اجتماعی داماد، ملاکی برای تعیین مقدار جهیزیه بود و از این رو، افرادی که توانایی مالی چندان خوبی نداشتند، هرگز نمی‌توانستند با افرادی از طبقات بالای اجتماع ازدواج کنند که امروزه هیچ اثری از این باور دیرینه در فرهنگ کشورهای اروپایی و امریکایی یافت نمی‌شود، علی‌رغم این که این سنت در گذشته در کشورهای اروپایی بخشی از حقوق مدنی افراد محسوب می‌شد.
در کشورهای آسیای شرقی مانند چین، ژاپن، کره و برخی از دیگر کشورهای آسیایی، رسم بر این است که چند روز پیش از مراسم ازدواج، خانواده داماد، هدایایی شامل چای، میوه، غذاهای دریایی و همچنین گوشت را به عنوان هدیه ازدواج به عروس هدیه می‌کنند و در مقابل، خانواده عروس هم جهیزیه مختصری که شامل لباس، جواهرات، وسایل آشپزخانه و وسایل دکوری است را به عنوان هدیه به داماد می‌دهند تا این دو جوان که قصد آغاز زندگی مشترک را دارند بتوانند با مقدمات اولیه زندگی که هر دو خانواده در اختیارشان قرار می‌دهند زندگی خود را آغاز کنند و تهیه دیگر ملزومات زندگی بر عهده خود آنها خواهد بود.
در کشورهای عرب‌زبان حاشیه خلیج‌فارس هم، تهیه جهیزیه بر عهده خانواده داماد است و در این کشور‌ها، هر گونه لوازم و اثاثیه‌ای که از طرف خانواده دختر هدیه شود، ناپسند تلقی می‌شود و به این ترتیب، خانواده داماد نه تنها مسئولیت برگزاری مراسم ازدواج بلکه وظیفه تامین نیازهای اولیه برای آغاز زندگی مشترک فرزند خود را نیز بر عهده دارند.
آنچه جامعه ما را از جوامع غربی متمایز می‌سازد، این است که اگر چه امروزه در کشورهای اروپایی و آمریکایی، جوانان خودشان مسوولیت تهیه لوازم ضروری برای آغاز یک زندگی مشترک را بر عهده می‌گیرند، اما در مقابل در کشور ما، جهیزیه قدم فرا‌تر از آماده‌سازی لوازم ضروری و حتی غیرضروری گذاشته است تا جایی که در بسیاری از خانواده‌ها حتی مارک کالاهای تهیه شده به عنوان جهیزیه نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و به این ترتیب، در برخی از خانواده‌ها، هزینه اختصاص یافته برای تهیه جهیزیه، گاه به بیش از ده‌ها میلیون تومان افزایش یافته و خانواده‌ها وسایلی را در جهیزیه دخترانشان تهیه می‌کنند که بسیاری از خانواده‌های قدیمی تنها با بخش کوچکی از آن سال‌های طولانی به زندگی مشترک خود ادامه داده‌اند و این در حالی است که حتی برخی از این کالا‌ها هیچ‌گاه مورد استفاده قرار نخواهد گرفت و قصد خانواده عروس از خرید این کالاهای غیرضروری، این بوده است که به همه نشان دهند جهیزیه کامل و بی‌نقصی را برای فرزندشان تهیه کرده‌اند!
منابع: پارس ناز؛ تابناک پارس
فرآوری: پاک نهاد؛ بخش کلوب ازداج تبیان
