صحن شريف حسينى اكنون داراى ده در است كه زائران به وسيله آنها به داخل صحن و مرقد مطهر راه مى يابند. اين صحن تا عصر قاجار تنها شش در داشت.[1]
1- باب القبله
باب القبله قديمىترين درِ صحن و درِ اصلى است كه به ايوان طلا باز مىشود و چون سمت قبله قرار دارد آن را باب القبله ناميده اند. اين دَرب در 1275 ق به دست احمد گواد ساخته شده و كتيبه اى در ضلع غربى آن حاكى از اين تاريخ است.[2]ارتفاع آن حدود پانزده و كف آن هشت متر است و درى از چوب مرغوب ساج به ارتفاع شش و عرض چهار متر بر آن قرار دارد. ساعت بزرگى بر بالاى آن نصب است و پايين آن، اين عبارت ديده مى شود: «السلام عليك يا ابا عبد اللَّه». سوره «والشمس» بر قسمت فوقانى دروازه به خط محمد مكارى زينت بخش آن است.[3]اين در را باب الذهب نيز ناميدهاند و در دو طرف آن چهارده حجره تحتانى و فوقانى قرار دارد.[4]
2- باب قاضى الحاجات
باب قاضى الحاجات در برابر سوق العرب است و به ياد حضرت مهدى (عج) آن را چنين ناميده اند. ارتفاع آن پنج و عرض آن 5/ 3 متر است. درى به ارتفاع چهار و عرض سه متر بر آن تعبيه شده كه آن را در 1286 ق ساختهاند.[5]اين در با آيه هايى از قرآن مزين است.
3- باب الشهداء
در ميانه ضلع شرقى و راه مرقد حضرت ابوالفضل واقع است و آن را به ياد شهيدان كربلا «باب الشهداء» ناميده اند. ارتفاع آن به چهار و عرض آن به سه متر مىرسد.[6]
آيههايى از قرآن با خط زيبا بر اين در نقش بسته است. در گذشته، دو درِ صحن صغير و باب الصافى جاى آن قرار داشت.
4- باب الكرامه
باب الكرامه در دورترين نقطه ضلع شمال شرقى صحن و كنار باب الشهدا است و به سبب كرامت امام حسين عليه السلام باب الكرامه ناميده شده است. چهار متر ارتفاع و سه متر عرض دارد و با آيه هايى از قرآن تزيين شده است.[7]
5- باب السلام
اين دروازه در وسط ضلع شمالى واقع است و چون مردم از آن جا به امام حسين عليه السلام سلام مى دادند به باب السلام معروف است. چهار متر طول و سه متر عرض دارد و آيه هايى از قرآن بر آن نقش بسته است.
6- باب الرجاء
در ميان باب القبله و باب قاضى الحاجات درى است كه آن را، به اميد برخوردارى از فضل و كرامت الهى، باب الرجاء مى خوانند. كتيبه اى از بيرون با آيه هايى از قرآن آن را جلا بخشيده است. قوس ايوانى كه بر فراز آن است با كاشى هاى زيبا همراه با آيه هاى قرآن به خط ثلث تزيين شده است. ارتفاع دروازه به حدود پنج و عرض آن به 5/ 3 متر مى رسد.[8]7- باب السّدرة
اين دروازه به ياد درخت سدرى كه نشانگر قبر بود و هارون الرشيد آن را از بيخ بركند، به «باب السدره» معروف شد. در دورترين نقطه ضلع شمال غربى صحن قرار دارد و ارتفاع آن به چهار و عرض آن به سه متر مىرسد. اين دروازه پيش از آن بر «باب القبله» نصب شده بود و در 1385 ق به اين مكان منتقل شد.[9]بالاى اين در با آيه هايى از قرآن تزيين شده است.
8- باب السلطانيه
در سمت غرب صحن، دروازهاى به وسيله يكى از پادشاهان عثمانى ساخته شد كه آن را «باب السلطانيه» نام نهادند.[10]ارتفاع آن چهار و عرض آن سه متر است و آيههايى از قرآن زينت بخش آن است. مدرسه حسن خان سردار مقابل اين در قرار دارد.
9- باب رأس الحسين
اين دروازه روبه روى سر مقدس (بالاسر) امام حسين عليه السلام باز مىشود و آن را باب رأس الحسين عليه السلام خوانده اند. محل آن به وسيله كاشى هاى زيبايى تزيين شده است.
ارتفاعش به چهار و عرضش به سه متر مى رسد و ساعت زنگ دار بزرگى نيز بر بالاى آن نصب است.[11]هم چنين در بالاى اين باب آيه هايى از قرآن با تاريخ 1372 ق نگاشته شده است.
10- باب الزينبيه
در جنوب غربى صحن يعنى نزديك تل الزينبيه ساخته شده است و به سبب نزديكى به آن مكان به «باب الزينبيه» معروف است. ارتفاع آن چهار و عرض آن سه متر است و با آيه هايى از قرآن مزين شده است.[12]شايان ذكر است همه اين ده درب اكنون به فلكه اى باز مى شود كه در 1368 ق احداث شده است.
[1]. اديب الملك، همان، 159.
[2]. پيشين، 186.
[3]. مدرسى، همان، 452.
[4]. اديب الملك، همان، 159.
[5]. آل طعمه، همان، 187.
[6]. همان جا.
[7]. همان، 188.
[8]. آل طعمه، همان، 188.
[9]. آل طعمه، همان، 189.
[10]. همان جا.
[11]. آل طعمه، همان، 190.
[12]. همان جا.
