چرا محرم؟!
پیش از اسلام عرب، جنگ در این ماه را حرام می دانست و ترک مخاصمه می کرد؛ لذا از آن زمان این ماه بدین اسم نامگذارى شد . (۱) و روز اول محرم را اول سال قمرى قرار دادند . (۲)
در توضیح اینکه چرا ماه هاى دیگر که جنگ در آنها حرام است، محرم نامیده نمی شود می توان گفت: چون ترک جنگ از این ماه شروع می شد به آن محرم گفتند .
این ماه در مکتب تشیع یادآور نهضت حضرت سید الشهدا و حماسه ى جاودان کربلاست .
این ماه، یادآور دلاورمردی های یاران باوفاى اباعبدالله الحسین علیه السلام، فداکاری های زینب کبرى علیها السلام، حضرت سجاد علیه السلام و همه ی اسراى کاروان امام حسین علیه السلام است . این ماه، یادآور خطبه ها و شعارهاى آگاهی بخش سالار شهیدان، نطق آتشین حضرت زینب علیها السلام و خطابه ى غراى زین العابدین علیه السلام است .
این ماه، یادآور استقامت حبیب بن مظاهر و شهادت عون و جعفر است .
آرى این ماه، ماه پیروزی حق بر باطل است .
محرم از منظر ائمه علیهم السلام
از امام هشتم شیعیان چنین نقل شده است:
«وقتى محرم فرا می رسید، پدرم خندان دیده نمی شد، حزن و اندوه تا پایان دهه ى اول بر او غالب بود و روز عاشورا، روز حزن و مصیبت و گریه ایشان بود .» (۳)
همچنین حضرت امام رضا علیه السلام درباره ى عاشورا می فرماید:
«کسى که عاشورا روز مصیبت و اندوه و گریه اش باشد، خداوند قیامت را روز شادمانى و سرور او قرار خواهد داد . (۴)
شب اول ماه محرم
۱ – نماز: این شب چند نماز دارد که یکی از آنها به شرح ذیل است:
دو رکعت، که در هر رکعت بعد از حمد، یازده مرتبه سوره ى اخلاص خوانده شود .
در فضیلت این نماز چنین آمده است: «خواندن این نماز و روزه داشتن روزش موجب امنیت است و کسی که این عمل را انجام دهد، گویا تمام سال بر کار نیک مداومت داشته است . (۵)
۲ – احیاى این شب . (۶)
۳ – نیایش و دعا . (۷)
روز اول محرم
اول محرم هر سال اولین روز سال قمری است . از امام محمد باقرعلیه السلام روایت شده است: آن که این روز را روزه بدارد، خداوند دعایش را اجابت می کند، همانگونه که دعای زکریا علیه السلام را اجابت کرد . (۸)
دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن سه بار دعای زیر قرائت گردد:
«اللهم انت الاله القدیم وهذه سنه جدیده فاسئلک فیها العصمه من الشیطان والقوه على هذه النفس الاماره بالسوء» (۹)
بارالها! تو خداى قدیم و جاودانی و این سال، سال نو است، از تو می خواهم که مرا در این سال از شیطان حفظ کنى و بر نفس اماره (راهنمایى کننده) به بدى پیروز سازى .
روز دوم محرم
در چنین روزى کاروان امام حسین علیه السلام در سال ۶۱ ه ق وارد سرزمین کربلا شد و با ممانعت لشکر حر مجبور به توقف در آنجا گردید . (۱۰)
روز سوم محرم
از پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله وسلم نقل شده است:
«هر کس در این روز روزه بگیرد، خداوند دعایش را اجابت کند (۱۱) »
در آن روز سپاه عمربن سعد وارد کربلا شد .
روز چهارم محرم
بی نتیجه بودن مذاکره حضرت سید الشهداء علیه السلام با عمربن سعد براى وادار کردن لشکر وى به ترک جنگ و دعوت او و لشکرش جهت ملحق شدن به سپاه اسلام .
روز هفتم محرم
روزه گرفتن مستحب است .
روز نهم محرم
تاسوعاى حسینی، روز محاصره ی امام حسین و اصحابش در سرزمین کربلا توسط سپاه شمر . (۱۲)
شب عاشورا
۱ – چند نماز براى این شب در روایات آمده است که یکى از آنها چنین است:
چهار رکعت نماز که در هر رکعت بعد از سوره ی حمد، ۵۰ بار سوره ى اخلاص خوانده می شود . پس از پایان نماز، ۷۰ بار «سبحان الله والحمدلله ولااله الاالله والله اکبر ولاحول ولاقوه الا بالله العلى العظیم » خوانده شود . (۱۳)
۲ – احیاى این شب کنار قبر امام حسین علیه السلام . (۱۴)
۳ – دعا و نیایش . (۱۵)
روز عاشورا
۱ – عزادارى بر امام حسین علیه السلام و شهداى کربلا، در این مورد از امام رضاعلیه السلام نقل شده است:
هر که کار و کوشش را در این روز، رها کند، خداوند خواسته هایش را برآورد و هر که این روز را با حزن و اندوه سپری کند، خداوند قیامت را روز خوشحالى او قرار دهد . (۱۶)
۲ – زیارت امام حسین علیه السلام (۱۷)
۳ – روزه گرفتن در این روز کراهت دارد؛ ولی بهتر است بدون قصد روزه، تا بعد از نماز عصر از خوردن و آشامیدن خودداری شود . (۱۸)
۴ – آب دادن به زائران امام حسین علیه السلام (۱۹)
۵ – خواندن سوره اخلاص هزار مرتبه (۲۰)
۶ – خواندن زیارت عاشورا (۲۱)
۷ – گفتن هزار بار «اللهم العن قتله الحسین » علیه السلام (۲۲) .
روز دوازدهم محرم
ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه و شهادت حضرت سجاد علیه السلام در سال ۹۴ ه ق
روز بیست و یکم محرم
۱ – روز ازدواج حضرت على علیه السلام و حضرت زهرا علیها السلام در سال سوم قمرى
۲ – روزه ى این روز مطلوب است . (۲۳)
پی نوشت
۱) مصباح کفعمی، ص ۵۰۹ .
۲) فرهنگ عاشورا، ص ۴۰۵، جواد محدثى .
۳) وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۹۴، حدیث ۸ .
۴) همان، حدیث ۷ .
۵) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۳، وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۹۴، حدیث ۱ مفاتیح الجنان، ص ۲۸۶ .
۶) مصباح المتهجد، ص ۷۸۳ .
۷) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۴ .
۸) عروه الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۳ – وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۷، حدیث ۳ .
۹) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۳۴ .
۱۰) فرهنگ عاشورا، ص ۴۰۶ .
۱۱) عروه الوثقی، ج ۲، ص ۲۴۲ – وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۴۸ .
۱۲) وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۹، حدیث ۱ .
۱۳) همان، ص ۲۹۵، حدیث ۴ و ۵ .
۱۴) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۰ .
۱۵) همان، ص ۳۳۸ .
۱۶) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۴۳، حدیث ۵ .
۱۷) کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵ و ۶ .
۱۸) وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۸، حدیث ۷ .
۱۹) کامل الزیارات، ص ۱۷۴، حدیث ۵ .
۲۰) وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۳۳۹، حدیث ۸ .
۲۱) کامل الزیارات، ص ۱۷۴ .
۲۲) مفاتیح الجنان، ص ۲۸۹ .
۲۳) بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۴۵، حدیث ۱ .
منبع : سید عباس رفیعی پور؛مبلغان ، فروردین ۱۳۷۹، شماره ۳
