اصحاب پیامبر اسلام(ص) از همان روزهاى نخستین نزول قرآن در فهم و تحقیق این کتاب بزرگ علاقه و جدیّت عجیبى از خود نشان دادند و مطالب علمى ارزنده‌اى را از پیامبر و از سرچشمه فیّاض قرآن آموختند، که براى محققان و دانشمندان، تحقیقات مهمّى را فراهم ساختند که بعداً «علوم قرآنی» نام گرفت.[۱]
«علوم قرآنى» اصطلاحى است درباره مسایلى که مرتبط با شناخت قرآن و شئون مختلف آن می‌باشد.[۲] به دیگر سخن؛ مقصود از «علوم قرآنى»، دانش‌هایى است که دانستن آنها براى فهم قرآن مجید و بیان معنا و تفسیر آن لازم است.[۳]
از مهم‌ترین مباحث این علوم عبارت است از: علم تفسیر، علم اعراب و قرائت، تأویل و تنزیل، شأن نزول آیات، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، آیات مکّى و مدنى، وحى و اعجاز قرآن.[۴]
فرق این رشته با «معارف قرآنى» آن است که «علوم قرآنى» بحثى بیرونى است و به درون و محتواى قرآن از جنبه تفسیرى کارى ندارد؛ امّا «معارف قرآنى» کاملاً با مطالب درونى قرآن و محتواى آن سروکار داشته، و یک نوع تفسیر موضوعى به شمار می‌رود.[۵]
پی نوشت ها:
[۱] . رادمنش، سید محمد، آشنایى با علوم قرآنى، ص ۲۱۲، علوم نوین، جامى، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۷۴ش.
[۲] . معرفت، محمد هادى، علوم قرآنى، ص ۷، مؤسسه فرهنگى التمهید، قم، چاپ چهارم، ۱۳۸۱ش.
[۳] . حلبى، على اصغر، آشنایى با علوم قرآنى، ص ۷، اساطیر، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۷۴ش.
[۴] . رادمنش، سید محمد، آشنایى با علوم قرآنى، ص ۲۱۲٫
[۵] . علوم قرآنى، ص ۷٫
منبع: اسلام کوئست
