تفاوت در سن و جنسیت فرزندان، باعث می‌شود نیازها و عواطف آن‌ها متفاوت باشد و پدر و مادر با هر کدام، به شیوه خاصی رفتار کنند. فقط باید مراقب باشند این تفاوت در رفتار، به تبعیض بین فرزندان و فرق گذاشتن بین آن‌ها منجر نشود…
این که یکی از فرزندانتان، مهربان‌تر از بقیه است و شما او را بیشتر دوست دارید یا پسرتان به سن نوجوانی رسیده است و باید امکانات بیشتری برایش فراهم کنید، هیچ ایرادی ندارد و ممکن است ناگزیر باشید با بچه‌هایتان به شیوه‌های مختلف رفتار کنید. تفاوت در سن و جنسیت فرزندان، باعث می‌شود نیازها و عواطف آن‌ها متفاوت باشد و پدر و مادر با هر کدام به شیوه خاصی رفتار کنند. فقط باید مراقب باشند این تفاوت در رفتار، به تبعیض بین فرزندان و فرق گذاشتن بین آن‌ها، منجر به این نشود که کودک یا نوجوان شان، رنج کشد و حسادت، کج خلقی و پرخاشگری در رفتارهایش مشاهده شود.
دکتر ملیحه سادات موسوی تهرانی، پژوهشگر و مدرس دانشگاه در ماهنامه «همشهری آیه» به بیان اهمیت تفاوت نگه داشتن بین فرزندان از دیدگاه اسلام پرداخته است که بخش‌هایی از آن را در ادامه می‌خوانید:
حقش را ادا کنید
خداوند در آیه ۸ سوره مبارکه مائده می‌فرماید: «عدالت داشته باشید که به پرهیزکاری نزدیک‌تر است و از معصیت خدا بپرهیزید که از آن چه انجام می‌دهید باخبر است». براساس این آیه شریفه، عدالت شرط اساسی برای هر برخورد و قضاوتی است و موجب می‌شود حقوق افراد محفوظ بماند. طبیعی است که این نکته در مورد روابط بین اعضای خانواده اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. چرا که فرزندان در خانواده عدالت و رفتار درست را از پدر و مادر و بزر گ ترهای خود می‌آموزند.بدین ترتیب می‌توان ادعا کرد که عدالت در برخورد با فرزندان یکی از اصول اساسی تربیت است که در موارد گوناگون باید از سوی والدین و بزرگ ترهای خانواده رعایت شود تا جلوی آسیب‌ها و تهدیدهای احتمالی گرفته شود.
طبق روایتی که در کتاب «مکارم الاخلاق» آمده است پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده اند: «بین فرزندانتان با عدالت رفتار کنید همان طور که دوست دارید آن‌ها با شما به عدالت رفتار کنند».
عدالت رفتار یک شکل نیست
اشتباه نکنید! رفتار عادلانه با فرزندان به این معنی نیست که همه آن‌ها را یک جور ببینید و هیچ فرقی میانشان قائل نباشید. در واقع عدالت داشتن میان آن‌ها به این مفهوم نیست که پدر و مادر از نظر تامین نیازهای مادی و شیوه اظهار محبت و علاقه نسبت به فرزندان خود به یک صورت رفتار کنند و به عنوان مثال تمام لوازم مورد نیازی را که برای پسر نوجوان خود فراهم کرده اند در اختیار کودک پنج، شش ساله هم قرار دهند.
به هر حال واضح است که نیازهای هر انسان در سنین مختلف با هم فرق دارد و نباید نیازهای مادی و عاطفی دوران کودکی و نوجوانی را یک جور دید و آن‌ها را مانند هم تامین کرد. کودک نیازهای عاطفی پررنگ تری دارد و شیوه پاسخ دادن به آن‌ها باید به گونه‌ای باشد که از افراط و تفریط خودداری شود اما نوجوان بیشتر از هر چیز دیگری می‌خواهد از طرف خانواده و بزرگ ترها به عنوان یک شخص صاحب نظر و محترم شناخته شود.
تاکید پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) بر رعایت عدالت بین فرزندان
روایت‌ها نشان می‌دهد که دقت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در برخورد با کودکان و رعایت عدالت بین فرزندان تا اندازه‌ای بود که وقتی شخصی همراه با فرزندانش خدمت آن حضرت رسید، حضرت به رفتارهای او با فرزندانش توجه داشتند و نکاتی را تذکر می‌دادند.
در کتاب «وسائل الشیعه» روایتی با این مضمون آمده است: «مردی در حضور پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) یکی از فرزندانش را در آغوش گرفت و او را بوسید اما به فرزند دیگرش توجهی نکرد. پیامبر به او تذکر داد و فرمود: « چرا بین فرزندانت با عدالت رفتار نمی‌کنی؟!» اگر پدر یا مادری در میان فرزندان خود جانب عدالت و مساوات را رعایت نکند و با این کار باعث شود که حق یکی به نفع دیگری پایمال شود و از بین برود یا احساس حقارت یا خود کم بینی در فرزند ایجاد شود، چنین رفتاری گناه است و پدر و مادر به دلیل چنین برخوردی مسئولند.
احساساتتان را کنترل کنید
امکان دارد پدر یا مادری یکی از فرزندان خود را به دلیل داشتن مزیت‌هایی از جمله مهربانی و دلسوزی نسبت به والدین یا فضیلت‌های دیگر، بیشتر از بقیه فرزندان دوست داشته باشد. در این خصوص باید توجه داشت که ابراز احساسات و اظهار علاقه در میان فرزندان و به خصوص کودکان و نوجوانان به گونه‌ای نباشد که روحیه حساس آن‌ها را تحریک کند چون کودکی و نوجوانی دوران حساس و مهمی است و هر نوع احساس تفاوت داشتن با فرزند دیگر سلامت روحی کودک یا نوجوان را تهدید می‌کند . البته در مواردی که یکی از فرزندان دارای ویژگی‌هایی است که او را بر دیگران ممتاز می‌کند، بیان آن خصلت و اظهار آن در برابر بقیه فرزندان می‌تواند آن‌ها را متوجه کند که دلیل توجه والدین نسبت به او چیست.
نقل شده است امام کاظم(علیه السلام) در مواردی امام رضا(علیه السلام) را بر فرزندان دیگرشان ترجیح می‌دادند و ایشان را الگویی برای آن‌ها معرفی می‌کردند. البته در تمامی این موارد دلیل برتری آن حضرت را مشخص می‌کردند و می‌فرمودند: «برادرتان دانشمند آل محمد است. درباره دین خود از او بپرسید و هرچه می‌گوید به خاطر بسپارید.»
دختر و پسر فرقی ندارد
دکتر علیرضا ناصری، روان شناس در این باره می‌گوید: میان دختر و پسر از نظر خلقت تفاوت‌های بسیاری وجود دارد، اما این دلیل باعث نمی‌شود بین آن‌ها تبعیض گذاشت.در خانواده‌هایی که میان دختر و پسر فرق می‌گذارند، نسبت به توانایی‌های متفاوت این دو جنس آگاهی کمی وجود دارد. در حالی که در هر زمینه‌ای که پسر برتر باشد دختر نیز توانایی‌هایی دارد که این جای خالی را پر می‌کند. اگر شناخت والدین نسبت به توانایی‌های دو جنس کامل باشد در هیچ خانواده‌ای دیگر شاهد تبعیض نخواهیم بود.
عصای دست دوران پیری
در برخی خانواده‌های سنتی؛ یکی از مهمترین علل پسر دوستی، حفظ نام خانوادگی است. به عقیده آنان، فرزند پسر است که نام خانوادگی را زنده نگه می‌دارد و نسلشان را ادامه می‌دهد. در مقابل در برخی از خانواده‌ها نیز دختران، نور چشمی والدین به حساب می‌آیند، این در حالی است که صرف جنسیت نیست که عصای دست دوران پیری والدین را مشخص می‌کند. چه بسیار پسران و چه بسیار دخترانی که در هنگام کهنسالی والدین، محبت و حمایت خود را از آنان دریغ کرده‌اند.
حسادت، نتیجه بزرگ تبعیض
از مهم ترین واکنش‌هایی که فرزند مورد تبعیض واقع شده از خود نشان می‌دهد، حسادت نسبت به دیگر فرزندان است. در این گونه مواقع، حس انتقام‌جویی در فرزند شعله‌ور می‌شود و حتی ممکن است خواهر و برادر در دوران بزرگسالی نیز رابطه خوبی با یکدیگر نداشته باشند.
کودکان مورد تبعیض، واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند، تهدید کردن و آزار دادن یا در پیش گرفتن رفتارهای تهاجمی به صورت پنهانی، خود را به شکل پسرها یا دخترها درآوردن، انواع ناسازگاری و آزار پدر و مادر از این گونه رفتارها محسوب می‌شود.
ناصری در این باره معتقد است: گاه پرخاشگری به صورت فعال دیده می‌شود، مانند دعوا کردن با دیگران، اما در برخی مواقع این پرخاشگری به صورت غیرفعال بروز می‌کند. به عنوان مثال، فرد در ظاهر، انسان عصبی و بداخلاقی نیست، اما ممکن است در رفتارش با دیگران تاثیر بگذارد و اطرافیانش را به شکل دیگری آزار دهد؛ مثلا فرد بدقولی شود.
اعتراف بیش از ۳۰ درصد مادران به داشتن فرزندان نورچشمی
یافته‌های یک پژوهش نشان داد: بیش از ۳۰ درصد مادران یکی از فرزندان خود را بیشتر دوست دارند.به گزارش ایسنا، براساس یافته‌های این پژوهش که در سایت parentdish روی ۲۲۱۲ تن از والدین انجام شده است، ۳۴ درصد از مادران و ۲۸ درصد از پدران اذعان کرده‌اند که یکی از فرزندان خود را بیشتر از بقیه دوست دارند.
منبع: میگنا
