اشاره:
اخیرا کتابى به نام «اسلام در فرانسه» در انتشارات دانشگاهى فرانسه منتشر شده است که مؤلف آن آلن بوآیه مى باشد. آلن بوآیه مدیرکل در فرماندارى مى باشد و قبل از آن، کارمند دفتر مرکزى مذاهب بود. وى داراى تحصیلات در زمینه تاریخ است و پیش از این، کتابى در مورد «یهودیت در فرانسه» و نیز جزوهاى در خصوص حقوق مذاهب در فرانسه منتشر کرده است. وى بدون هیچ گونه ابهامى، نتیجهگیرى مى کند: “اسلام یک شانس براى کشور ما است.”
آلن بوایه در مصاحبه با ماهنامه Civique (شماره آوریل ۱۹۹۹) مى گوید: “همواره علاقمند و متوجه نقشى بودم که مذاهب در ارائه دلایل زندگى و امید به مردم، تغذیه فرهنگها، تعیین هویت اجتماعى، ایجاد ارزشهاى والا و همچنین برانگیختن تعصب گرایى و جنگها ایفا کرده اند. دولت بایستى همزیستى مسالمت آمیز بین گروه هاى مذهبى را تضمین نماید.” وى مى افزاید: “در لائیسیته ما، دولت یک داور است که بى طرف مى باشد، ولى بى تفاوت نیست. دولت تحت فشار قرار نمى گیرد و مذاهب در چهارچوب جمهوریت خود را سازماندهى مى کنند.”
اسلام چگونه مى تواند پدیده اى قدیمى و جدید براى فرانسه باشد؟
روابط بین اسلام و فرانسه قدیمى هستند: مانند درگیریها در زمان جنگهاى صلیبى، اتحاد فرانسواى اول با سلیمان، دوستى پس از لشکرکشى به مصر (۱۷۹۸) و تبادلات ثمربخش در زمان محمد على که منجر به حفر کانال سوئز شد.
با توسعه استعمارى (آفریقاى جنوبى)، فرانسه به یک قدرت اسلامى تبدیل شد. حضور مسلمانان (بویژه اعراب مغرب زمین) در فرانسه تقریبا معاصر است: در سال ۱۹۰۵ و به هنگام جدایى کلیسا و دولت کاملا غائب بودند که توجیه کننده این است که این قانون مستقیما به اسلام مربوط نمى شود و این که هنوز هم از عدم برابرى مربوط به ساختارهاى اولیه روابط با مذاهب در رنج است. × آیا اسلام با لائیسیته سازگار است؟
اسلام به اسلام عربى (کمتر از یک چهارم مسلمانان جهان)، ترکى، پارسى، اندونزى، پاکستانى و غیره تقسیم مى شود. بنابر موقعیتها، روابط بین مذهب و سیاست و روابط اسلام با مدرنیته بسیار متنوع است، ولى نمى توان گفت که در ذات خود، اسلام، همانند دیگر ادیان (مسیحیت، یهودیت، بودائیسم و )، با لائیسیته ناسازگار مى باشد. در فرانسه، مسلمانان مى توانند از فضاى آزادى اعطا شده توسط لائیسیته براى تعریف مجدد اساس یک اسلام، فارغ از رسوم و یا اجبارهاى وابسته به موقعیتهاى تاریخى، استفاده کنند.
آیا ورود به جامعه توسط مسلمانان و بویژه جوانان امکان پذیر است؟
نه تنها امکان پذیر است، بلکه از سى سال پیش تغییرات خالصى در این جهت صورت گرفته است. به طور قطع، بیکارى و کنار گذاشتن و حذف (این افراد)، باعث کاهش ورود آنها درون جامعه است، ولى فرآیند آن برگشت ناپذیر است. جوانانى که از مهاجرت ظهور کردهاند، چه فرانسوى شده باشند و چه خارجى، به دنبال زندگى در فرانسه مى باشند. آنها ابتدا خود را فرانسوى احساس مى کنند، ولى مى خواهند قدرت مسلمان باقیماندن را داشته باشند.
آیا واقعا اسلام یک شانس براى فرانسه است؟
مسلمانانى که در این سرزمین زندگى مى کنند، هوش و ذکاوت خود، فرهنگ خود، آشپزى و موسیقى و خود را وارد فرانسه مى کنند. آنان همچنین فرانسه را به روى مجموعه جهان اسلام و در روابط اقتصادى و فرهنگى بیش از پیش فعالتر مى گشایند و نیز نوع جدید مسلمان بودن را که مى تواند از فرانسه یک مدل براى ورود و ادغام و امیدى در جهان براى زنان و مردانى که در موطنشان از آزادى مذهب اطلاعى ندارند، بسازند.
حضور مسلمانان در فرانسه به این کشور که وفادار به ارزشهاى جمهوریت و لائیک است، اجازه مى دهد تا یک مدل براى جهان، به واسطه بشر دوستى جهانى اش، باشد.
منبع: سفارت ج. ا. ا – پاریس ،به نقل از اسلام و غرب، مرداد ۱۳۷۸، شماره ۲۴
