اهمیت شناخت پیرامون انواع ورزش
لازم است، افرادى که مى‌خواهند ورزش کنند، ابتدا نسبت به آن ورزش، شناخت کافى پیدا کنند، از منابعى چون کتاب، باشگاه‌هاى ورزشى، مربیان ورزش و… با انواع و اقسام و مراحل و روش‌هاى شروع ورزش‌ها آشنا شوند و کاربرد آنها را یاد بگیرند.
هر فرد نسبت به سن، آمادگى بدنى، علاقه فردى، خصوصیات روحى و اخلاقى، سلامت جسمى و… به ورزشى بپردازد که براى او سود و فایده در برداشته باشد و با آمادگى جسمى و روحى بتواند در آن ورزش موفق شود.
اسب دوانى
یکى از ورزش‌هاى مفید، اسب دوانى است. اسب دوانى در زمان قدیم، جزء آرایش‌هاى جنگى به شمار مى‌رفت و خداوند در قرآن نسبت به حفظ و نگهدارى آن، توصیه و از آن تمجید فرموده است:
و شما در مقام مبارزه با دشمنان، خود را مهیا کنید و تا آن حد که بتوانید از آذوقه و آلات جنگى و اسبان سوارى براى تهدید دشمنان خداوند و دشمنان خود فراهم سازید.[۱]
اسب دوانى، از ورزش‌هایى است که توان رزمى و آمادگى دفاعى مسلمین را بالا مى‌برد. لذا رسول گرامى(صلّى الله علیه و آله و سلم) و ائمه(علیهم السلام) نیز مسلمانان را به آن تشویق مى‌فرمودند و حتى مسابقه تشکیل مى‌دادند و به برندگان جایزه مى‌دادند و گاه خود در مسابقات شرکت مى‌فرمودند. امام باقر(علیه السلام) فرمودند: رسول خدا (صلّى الله علیه و آله و سلم) مسابقه اسب دوانى ترتیب داده و جوایز را از مال خویش پرداخت.[۲]
امام صادق (علیه السلام) در مورد مسابقه فرمودند:
فرشتگان به هنگام مسابقات اسب دوانى، فرود مى‌آیند و در محل مسابقات حاضر مى‌شوند.[۳]
اسب سوارى تنها بُعد رزمى و مسابقه ندارد بلکه نوعى تفریح به شمار مى‌رود. در تأیید این مطلب على (علیه السلام) فرمود:
عطر زدن، عسل خوردن، سوارى کردن و نگاه کردن به سبزیجات، شادى‌آور و نشاط‌برانگیز است.[۴]
طبیعى است که اکنون اسب سوارى صرفاً بُعد تنوع و تفریح دارد و ثمره رزمى ندارد و اگر کسى بخواهد کار عمیق‌تر و مکتبى‌تر انجام دهد، باید به جاى اسب‌رانى بر مرکب‌هاى روز مسلط گردد تا در مواقع جنگ و دفاع، آگاهى کافى را داشته باشد.
آشنایى به فن و کاربردهاى رانندگى، از مواردى است که مى‌توان جزء امور بالا محسوب کرد.
هشدار
انسان در هر کارى باید میانه‌روى و اعتدال را رعایت کند. اسب سوارى نیز به میزان کم، باعث تقویت اعضاء بدن، به خصوص اعضاء تحتانى مى‌شود. امّا زیاده‌روى در اسب سوارى، موجب ضعف این اعضاء شده و براى سوارکار، عوارضى در پى دارد.
از جمله دکتر هاموند که پزشکى ارتش آمریکا بود و در ۱۸۵۰ در نیومکزیک خدمت مى‌کرد، گزارش داد: سرخ پوستان ناحیه در نتیجه اسب سوارى ممتد بر اسب‌هاى بى‌زین، دچار انزال‌هاى بى‌اراده مى‌شوند و به صورت خواجه‌ها در مى‌آیند.
علاوه بر انزال‌هاى بى‌اراده، اسب سوارى زیاد مى‌تواند سوارکار را به بیماری‌هاى جنسى از قبیل: اونانیسم مبتلا کند، زیرا تماس زیاد آلت تناسلى و تحریک آن بر بدن اسب، موجب بروز این عوارض مى‌شود.
تیراندازى
یکى از ورزش‌هاى مفید در اسلام، تیراندازى است. تیراندازى از ورزش‌هایى است که هم جنبه آموزشى دارد هم عبادت است و هم تفریح به شمار مى‌رود.
پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) طى روایتى فرمود:
حق فرزند پسر بر عهده پدرش، این است که به او نوشتن بیاموزد، شناکردن و تیراندازى یاد دهد و روزى او را از راه حلال و پاکیزه تهیه کند.[۵]
و به اصحاب خود سفارش فرمودند:
به تیراندازى روى آورید، زیرا یکى از بهترین سرگرمی‌هاى شماست.[۶]
اسلام، آمادگى جهت مقابله با دشمن و ترساندن آنها را لازم و واجب مى‌شمارد، خداوند در قرآن مى‌فرماید:
آنچه قوه و توان دارید براى مقابله با دشمنان آماده و مهیا سازید.[۷]
پیامبر اکرم (صلّى الله علیه و آله و سلم) ذیل این آیه، ۲ بار فرمودند: آگاه باشید، قوه، همان تیراندازى است.[۸]
طبیعى است آموزش تیراندازى در هر زمان به تناسب سلاح آن زمان، مورد نظر و تأیید اسلام مى‌باشد.
شنا
یکى از ورزش‌هاى مفید، شنا مى‌باشد که اسلام نسبت به آن توصیه فرموده است. پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) مى‌فرماید:
به فرزندانتان شنا و تیراندازى بیاموزید.[۹]
و در روایت دیگر شنا را بهترین سرگرمى معرفى مى‌فرماید:
بهترین سرگرمى براى مرد با ایمان، شنا و براى زن باایمان، بهترین سرگرمى ریسندگى (کارهاى هنرى) مى‌باشد.[۱۰]
شنا باعث آرامش اعصاب و نشاط روحى و اعتماد به نفس است و در ورزش شنا، روح خداشناسى و مذهبى در افراد قوى‌تر مى‌شود.
توصیه
تذکر این نکته به شناگران ضرورى است که اگر فردى مى‌خواهد شنا کند، باید حتماً معده‌اش خالى یا از غذاى کم حجم استفاده کرده باشد.
اگر فردى پرخورى کند، فشار زیادى به معده و روده‌هاى او وارد مى‌شود و اگر در آن حال به شنا بپردازد چون نیروى عضلانى زیادى مصرف مى‌شود و بدن بیش از حد توانایى کار مى‌کند، موجب مى‌شود که هضم غذاى بیشتر که مى‌تواند کالرى زیادتر تولید کند، در نتیجه فعالیت عضلانى افزونتر گرماى زیادى داخل بدن ایجاد گردد و در اثر رفتن در آب سرد، عارضه تهدیدکننده‌اى به نام «هیدرو کوسیون» که چیزى جز توقف قلب نیست پیش آید. براى افرادى که تب دارند، بیماران مبتلا به امراض ریوى، افراد ضعیف و علیل، بیماران قلبى، بیمارانى که گوش‌درد عفونى دارند و برخى از بیماران که حساسیت پوستى دارند، شنا مضر است.[۱۱]
قایقرانى، اسکى روى آب
از جمله ورزش‌هاى مفید، قایق سوارى و اسکى روى آب است که فوائد این ورزش‌ها، بیش از حد است. خداوند تسخیر دریا و سوار شدن انسان بر کشتى و حرکت روى دریا را از جمله عنایات و کرامات خود به انسان بیان مى‌فرماید:[۱۲]
همچنین آن را نشانه‌اى از خداوند و وسیله‌اى براى خداشناسى معرفى مى‌فرماید.[۱۳]
و در آیات بی‌شمارى تسلط انسان بر دریا را براى وسیله دستیابى به منابع تغذیه دریایى معرفى مى‌فرماید.[۱۴]
و در آیه دیگر مى‌فرماید:
خداست آن که براى شما دریا را مسخر گردانید، تا کشتى به امر خدا آسان در آب جارى شود و از آن (به تجارت و سفر) از فضل خدا روزى طلبید، باشد که شکر نعمتش را به جاى آورید.[۱۵]
شمشیربازى
یکى از ورزش‌هاى رزمى و فنى، شمشیربازى است که این ورزش در قدیم، جزء فنون نظامى بوده و سربازان ملزم به فراگیرى فنون آن بوده‌اند تا بتوانند از خود و کشورشان دفاع نمایند.
پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) نیز در وصف آن چنین مى‌فرمایند:
بهشت زیر سایه شمشیرهاست و همه خوبی‌ها در شمشیر و زیر سایه شمشیر است.[۱۶]
امّا شمشیربازى در عصر حاضر، جنبه تفریح و سرگرمى دارد و تنها در دفاع فردى، گاهى مورد استفاده خاص قرار مى‌گیرد.
کوهنوردى
یکى از ورزش‌هاى مفید و سالم، کوهنوردى است. کوهنوردى ورزشى است که هم جنبه تفریح و سرگرمى دارد و هم جنبه تعلیم و تربیت در آن نهفته است. کوهپیمایى یکى از مفیدترین ورزش‌هایى است که همه مى‌توانند در آن شرکت کنند و در همگانى کردن ورزش و سالم‌سازى جامعه، سهم زیادى مى‌تواند داشته باشد.
کوه، جلوه‌اى از عظمت خداوند است و کوهنورد در حین کوهنوردى، به این عظمت پى مى‌برد. کوهنوردى از ورزش‌هایى است که انبیاء الهى نیز به آن مى‌پرداخته‌اند و اکثر اوقات خود را در کوه به عبادت و سیر و سیاحت و شناخت خداوند مشغول بودند و برخى از آنها در کوه به نبوت مبعوث شدند. کوهنوردى براى انسان مواهبى در بردارد:
درک زمان و مکان: انتخاب مکان بهتر براى کوهنوردى و انتخاب زمان خوب که همان ابتداى صبح است، از مواهب کوهپیمایی است.
دقت و احتیاط: کوهنورد براى موفقیت خود، محتاج دقت و احتیاط است و اگر کمى بى‌دقتى کند گاه مساوى با از دست دادن جان اوست.
مقابله با مشکلات: از خصوصیات خوب کوهنورد، آن است که بتواند با مشکلات کنار بیاید و آنها را از سر راه بردارد.
شکیبایی: صبر و شکیبایی از مواهب کوهنوردى است.
دوراندیشى: کوهنورد، دور اندیش است و در معابر، تنها به جلوى پاى خود نمى‌نگرد بلکه در فکر تسخیر راه‌هاى صعب‌العبور مى‌باشد.
داشتن هدف: کوهنورد براى موفقیت در کار خود، محتاج به داشتن هدف معین و مشخص است. داشتن هدف، به انسان امید حیات مى‌دهد و او را در رسیدن به هدف تشویق و در برابر ناملایمات صبور مى‌سازد.[۱۷]
فوائد بهداشتى: ورزش در محیط بسته و هواى آلوده، مطلوب نیست؛ امّا کوهنورد مى‌تواند اکسیژن زیادى را جذب بدن و خون خود کند و دستگاه تنفسى خود را تقویت کرده و سالم نگهدارد.
دوستى و صمیمیت: از جمله مواهب کوهنوردى این است چون افرادى که به کوه مى‌روند قصد مسابقه و گرفتن مدال و امتیازات دیگر را ندارند و هر کس به میزان دلخواه و توان خود کوهپیمایی مى‌کند؛ لذا نبودن رقابت خصمانه و مسابقه و مدال، بین کوهنوردان دوستى و صمیمیت به وجود مى‌آورد.
روحیه شاد و سرحال: فضاى باز کوهستان و چشم‌اندازهاى دور دست و طبیعت شاد، به افراد روحیه تازه مى‌بخشد و امکان تفکر بیشترى براى آنها فراهم مى‌آورد.
افزایش مقاومت بدن: کوهنوردى انسان را در مقابل بیماری‌ها، گرما و سرما مقاوم مى‌کند.
ورزش همگانى است: کوهپیمایی ساده، از ورزش‌هاى کم خرج است و همگان مى‌توانند در آن شرکت داشته باشند.
براى همه سنین مفید است: کمتر ورزشى است که مانند کوهپیمایی براى همه افراد با هر سنى مفید باشد.
