فرهنگ و تمدن شیعه

محمدتقی شوشتری

شیخ محمدتقی شوشتری، (۱۲۸۱-۱۳۷۴ش) معروف به علامه شوشتری از رجالیان شیعه در قرن چهاردهم قمری. وی در مخالفت با کشف حجاب به عتبات مهاجرت کرد و پس از سپری شدن حکومت رضاشاه به شوشتر بازگشت و به فعالیت‌های علمی مانند تدریس و تحقیق مشغول شد. او کتابخانه شخصی خود را وقف آستان قدس رضوی کرد. شیخ محمدتقی شوشتری …

افندی ، عبدالله بن عیسی

محدث ، عالم رجالی ، مفسر ، کتاب شناسی ۱درقرن های ۱۱و ۱۲ ق . عبدالله بن عیسی افندی ، اهل اصفهان . از خاندانی اهل مکتب بود و درکودکی پدر و مادر خود را از دست داد . از همان دوران به سرپرستی برادرودایی اش به دانش اندوزی روی آورد وتوانست تا پیش ازنوجوانی بسیاری ازمبانی اولیۀ دانش آن زمان را فرا بگیرد . درشرح ح…

محسن امین

فقیه ومحدث قرن ۱۴ ق . محسن بن عبدالکریم عاملی ، خاستگاه اولیۀ خاندان اوحله درعراق بود ، اما یکی از اجداد او (احتمالاً سید حیدر، نیای بزرگ وی) به دعوت شیعیان لبنان برای ارشاد و مرجعیت به جبل عامل رفت وهمان جا ماند و گویا مقبرۀ او در آن جاست و محل زیارت زائران است و تاریخ لوح آن ۱۱۷۵ ق است. به این ترتیب ، خاست…

آیت الله بروجردی(ره)

(۱۲۵۴- ۱۳۴۰ ق) فقیه ومرجع تقلید معاصر سید حسین طباطبایی ، اهل بروجرد . در۱۷ فروردین ۱۲۵۴ درخانواده ای روحانی و ثروتمند در بروجرد به دنیا آمد . جد پنجم او ، آیت الله سید محمد طباطبایی بروجردی ، از مجتهدان بزرگ نجف بود و از سویی هم خواهرزادۀ علامه مجلسی بود . عموی جد دوم اوسید محمد مهدی طباطبایی بحرالعلوم و…

شهید اول

(۷۳۴ - شهادت : دمشق ۷۸۶ ق) فقیه ، محدث بزرگ۱درقرن ۸ ق  . محمد بن مکی بن محمد نبطی عاملی ، از بزرگان فقیهان شیعه ، که به اعتبار جایگاه والایش گاه او را تاج الشیعه و فخرالشیعه و حتی صاحب النفس الزکیه لقب داده اند. از خاندانی اهل دانش بود و به واسطۀ جایگاهی که داشت توانست نزد بسیاری از بزرگان کسب دانش کند…

آقا بزرگ تهرانی

محمدمحسن بن‌ علی ‌بن‌ محمدرضا ‌بن‌ ‌محسن ‌بن‌ علی ‌اکبر بن باقر منزوی تهرانی معروف به آقابزرگ تهرانی ( ۱۲۹۳-۱۳۸۹ق/ ۱۸۷۶- ۱۹۷۰م) ، فقیه و کتاب‌شناس شیعی امامی. از او آثار متعددی به جا مانده است که مهم‌ترین آنها الذریعه الی تصانیف الشیعه، دایره ‌المعارفی بزرگ در معرفی کتاب‌ها و آثار شیعه، و طبقات اعلام ا…

تفاوت میراث حدیث شیعه و اهل سنت

ادوار تاریخی و میراث حدیثِ شیعه از چهار جهت با ادوار تاریخی و میراث حدیثی اهل سنت متفاوت است که عبارت ‌اند از:  تاریخ حدیث شیعه تا عصر رسالت و امامت از اتصال کاملی برخوردار بوده و هیچ حلقه ‎ای از آن نیفتاده است. به همین دلیل نخستین دوره تاریخی حدیث شیعه را نخستین نگاشته ‎های حدیثی تشکیل می ‎دهد، البته با این …

مفسران شیعه در عصر صفوی (۳)

شرف الدین استرآبادی عالم قرن ۱۰ ق . شرف الدین علی حسینی نجفی . با توجه به نسبت استرآبادی ، شاید خاستگاه او استرآباد بوده است . اززندگی اواطلاعات اندکی دردست است وقدیم ترین آگاهی دربارۀ اومربوط است به حضورش درنجف اشرف وشاگردی نزد محقق کرکی که درمنابع به آن تصریح شده است (مجلسی ، ج ۱، ص ۱۳) . با توجه به این…

قواعد فهم حدیث

مقدّمه «سنّت» یعنی رفتار، گفتار و امضای معصوم، همتای قرآن و یکی از منابع شناخت دین خداست. برخی افراد، که در زمان حیات معصومان علیهم السلام زندگی می کردند به طور مستقیم به سنّت دست رسی داشتند، اما دیگران به طور غیر مستقیم از سنّت اطلاع پیدا می کنند. احادیث و روایات وسیله اطلاع ما از سنّت معصومان علیهم …

تحقیق اجمالی در باره کتاب من لایحضره الفقیه

این کتاب تالیف شیخ صدوق ، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی است که به نوشته ی نجاشی در رجال خود و شیخ طوسی در کتاب الغیبه به دعای امام عصر ولادت یافته است . و صدوق خود ، این موضوع را به نقل از ابوجعفر محمد بن علی الاسود در کتاب کمال الدین و تمام النعمه آورده .[۱] صدوق ، مورد احترام و …

بررسی و تحقیق اجمالی در باره کتاب کافی

کافی، تالیف ثقه الاسلام محمد بن یعقوب کلینی رازی (متوفای ۳۲۹هـ.) است[۱] که کلیه ی علمای رجال،وی را توثیق نموده اند . مثلاً نجاشی درباره اش می نویسد :«اوثق الناس فی الحدیث و اثبتهم» ، موثق ترین و ثابت ترین کسان در حدیث است . همین جمله را علامه حلی و ابن داود تکرار می کنند .از این رو است که به ثقه الاس…

پیشه زمینه و ریشه های کتب اربعه حدیث شیعه

 حدیث یکی از مهمترین ارکان و مبانی احکام و قوانین اسلام بلکه پایه و اساس بیشتر علوم اسلامی است . چه ، حدیث منحصر به احکام نبوده ، بلکه شامل مباحث الهی و اخلاق و تفسیر قرآن و سیره رسول اکرم و شرح غزوات و حوادث تاریخی دیگر می گردید . تفسیر خود یک قسمت از حدیث به شمار می رفت و به قول احمد امین ، دانشمند معا…

معرفی اجمالی کتب اربعه

اصول اربعه یا کتب اربعه نام چهار مجموعه کتاب حدیثی است که از پراهمیت ترین کتاب‌های حدیثی نزد شیعه محسوب می‌شود. به دلیل درهم‌ آمیختگی احادیث صحیح و جعلی اسلامی، سه تن از بزرگان شیعه، اقدام به گردآوری و نوشتن چهار مجموعه کتاب روایی کردند که به کتب اربعه معروف هستند و مولفان آن‌ها را محمدون ثلاثه اول می‌…

تدوین حدیث شیعه در قرون اولیه

مدار حدیث اهل سنت تا نیمه قرن دوم هجرى نقل شفاهى و مستند آن حافظه روات بود، زیرا عامه به واسطه نهى خلیفه دوم از کتابت حدیث، به تدوین و ضبط آن نپرداختند. هروى (در کتاب ذم الکلام به نقل سیوطى در تنویر الحوالک از وى) از عبد الله بن دینار نقل کرده که صحابه و تابعین، حدیث را نمى نوشتند و فقط به حفظ مى سپ…

رابطه قرآن و حدیث

قرآن و حدیث دو گوهر گران بها و دو گنجینه بی پایان و دو دریای بی کران اند. رسول گرامی، امت اسلام را به چنگ زدن و همراهی با آن دو دعوت کرد:«انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی»[۱] گرچه این دو گنج جدایی برنمی تابند و در کنار هم، عامل هدایت اند، اما مصدریّت و محوریت از آنِ قرآن است. پیامبر و امامان، …

روش شناسى تدوین حدیث در وسائل الشیعه

مقدمه شیخ حرّ عاملى شامگاه جمعه هشتم رجب المرجب سال ۱۰۲۳ قمرى در خانواده اى علمى و اصیل در جنوب لبنان در قریه مشغرى از قراى جبل عامل دیده به دنیا گشود. وى اخبارى بود و به شدت از عصمت پیامبر(ص) دفاع مى نمود, روایات سهوالنبى را تأویل و توجیه بلکه رد مى کرد و با نوشتن وسائل الشیعه به شهرت فراوان راه پیدا …