نقش شیعه در شکل گیری تفکر و علوم عقلی و نقلی در اسلام
نقش شیعه در شکل گیری علوم نقلی در اسلام
علوم اسلامی که مرهون تدوین علماء اسلام می باشد به دو بخش عقلیه و نقلیه منقسم می شود علوم نقلیه علومی است که مسائل آنها به نقل متکی است مانند لغت و حدیث و تاریخ و نظایر آنها و علوم عقلیه غیر آن است مانند فلسفه و ریاضیات. تردید نیست که عامل اصلی پیدایش علوم نقلیه در…
تاریخ کلام شیعه (کلام اسلامی، عوامل و زمینه های پیدایی)
کلام اسلامی، عوامل و زمینه های پیدایی
چکیده
علم کلام علمی است صد در صد اسلامی، که ریشه در قرآن و حدیث دارد، در واقع عامل پیدایش مباحث و مسائل کلامی قرآن کریم است. عوامل و زمینه های پیدایی کلام اسلامی، احادیث و روایات پیامبر اکرم و امامان اهل بیت بوده است، لذا تاریخ پیدایی کلام اسلامی به عصر پیامبر اک…
نقش نوبختیان در کلام شیعه
نقش نوبختیان در کلام شیعه رویکردها و گرایش ها کلامی در شیعه را می توان به ۳ دوره تقسیم کرد: ۱- نص گرایی ۲- عقل گرایی تاویلی ۳- خرد گرایی فلسفی
اصول تفکر نص گرایان:
الف) التزام و پایبندی به نص.
ب) حجیت خبر واحد در عقاید.
ح) محدودیت گستره عقل در شناخت
د) محدودیت در به کارگیری استدلال عقلی و منطقی شخصیت ه…
تأثیرات عقل فلسفی بر کلام شیعه
تاریخ شکل گیری و تحول کلام فلسفی شیعه
چالش های جدید
چکیده
این مقاله در آغاز یک چشم انداز کلّی از زمینه های تاریخی شکل گیری کلام ارائه می دهد، سپس پرسش های بنیادین و پاسخ های درخور و متناسب را مطرح می سازد تا وجوه اشتراک و افتراق و ریشه های تقابل و چالش های کلام دینی و فلسفی را از دیدگاه شیعه بررسی نماید…
کلام شیعی؛ دورههای تاریخی، رویکردهای فکری
علم کلام مانند دیگر علوم سیر تحول و تطور خاص خود را دارد. بر همین اساس علمی تاریخمند است که به ارائه تصویر صحیحی از سیر تطور، بررسی تاریخی مسائل و مباحث آن نزد متکلمان در دورهها و مراحل گوناگون تاریخ نیازمند است. متأسفانه این نکته مهم بهطور معمول مورد غفلت متکلمان بوده است. اما ضرورت جدی آن در دهههای…
حسین بن علی ابن سینا (شیخ الرئیس) پیشواى حکیمان
درآمد
آسمان دانش و دیانت مسلمین گاه شاهد طلوع آفتاب تابانى بوده است که نه تنها در جغرافیاى پهناور فرهنگ فاخر اسلامى درخشیده بلکه با پرتو فضل و فضیلت خویش فرهنگ جهانى را نیز روشن ساخته است.
فیلسوف و حکیم بى نظیر ایران زمین حجت الحق، شرف الملک، امام الحکماء «حسین بن عبداله بن حسن بن على بن سینا» معرو…
درآمدی بر کلام سیاسی شیعه
مقدمه
یکی از حوزه های مهم اندیشه سیاسی در اسلام، کلام سیاسی است. علی رغم قدمت طرح مسائل سیاسی در علم کلام که به نخستین سده اسلامی و سرآغاز پیدایش این علم برمی گردد، کلام سیاسی نتوانسته است همچون همتای خود، فلسفه سیاسی، مجموعه منسجمی را در طول تاریخ خود تشکیل دهد. در سده اخیر با احیای اندیشه های سیاسی اس…
علم کلام در شیعه امامیه
مقدمه
کلام امامیه، از مذاهب کلامی اسلام است که به اثبات، تبیین و دفاع از آموزههای این علم به روش اهل بیت و شاگردان برجستۀ آنها میپردازد و در آن بر کاربرد عقل و نقل در مسائل اعتقادی تأکید میگردد. کلام امامیه در برابر کلام معتزله، اشاعره و ماتریدیه قرار دارد و عمده تفاوت آن با دیگر مکاتب کلامی در …
نقش امیرمؤمنان در تمدن و علوم اسلامی (کلام)
در واقع این توصیه و تشویق مؤکدی که اسلام در توجه به علم و علما می کرد از اسباب عمده آشنایی مسلمین با فرهنگ و دانش انسانی بود، پیغمبر اسلام خود نیز در عمل، مسلمین را به آموختن تشویق بسیار می کرد، به عنوان نمونه: بعد از جنگ بدر هر کس از اسیران که قدرت پرداخت فدیه را نداشت در صورتی که به ده نفر از اطف…
نقش امام صادق ـ علیه السلام ـ در کلام و فلسفه
مقدمه
آگاهی از معارف دینی و علوم بشری در راستای هدایت تشریعی، احیاء تفکر اسلامی و فرهنگ غنی شیعه به منظور ادامه امور مسلمین در ابعاد فردی و اجتماعی، لازمه امامت است. حضور علمی امام صادق ـ علیه السلام ـ در عصر خود و بی نقص بودن نظریات ایشان و آشکار نمودن علم خود به این دلیل است که سایر امامان به اندا…
نقش امام رضا ـ علیه السلام ـ در کلام اسلامی
روزگاری که امام رضا علیه السلام می زیست مسائل علمی خاص رونق یافته و با امور سیاسی و اجتماعی به هم تنیده بود. با توجه به اینکه امام از نظر سیاسی کاملاً محدود و قیام های اجتماعی علیه حاکمان عباسی رو به فزونی گذاشته و بحران های فکری و سیاسی بر جامعه حاکم بود.
عوامل مختلفی در نشاط علمی عصر امام رضا ـ علیه السلام ـ …
متکلمان معروف شیعه
در مذهب شیعه امامیه عالمان دینی در حوزه های مختلفی پرورش یافته و خدماتی ارزنده را ربا دین اسلام انجام داده اند. یکی از حوزه های دینی حوزه کلام و مسائل اعتقادی است که عالمان شیعی برای دفاع از کیان اعتقادی و اثبات مسائل آن زحماتی را متحمل شده و آثار با ارزش علمی و کلامی را بر جای گذاشته اند.
در سه…
جمیل بن دراج
جَمیل بن دَرّاج، (درگذشته حدود ۱۲۸ق) راوی، محدّث و فقیه شیعه در قرن دوم. او از اصحاب اجماع است که حدود ۳۰۰ حدیث از امام صادق و امام کاظم روایت کرده است. او همچنین از بیش از ۵۰ راوی از جمله زراره بن اعین و محمد بن مسلم حدیث نقل کرده است. بیش از ۴۰ تن از جمله برخی از اصحاب اجماع مانند بزنطی از او روایت ک…
ابواسحاق ابراهیم بن هاشم کوفی قمی
ولادت
ابواسحاق ابراهیم بن هاشم کوفی قمی، از زمره پاکان و عالمان روشن ضمیر و روایان سختکوش است که همت خویش را در راه ترویج دین حق مصروف داشت. او از محدثان و فقیهان بصیر و دانشمندان زمانشناسی است که علم و ایمان و عقل و دین را با هم پیوندی ناگسستنی زد. در کتب رجالی و تاریخی، تاریخ ولادت او مشخص نشده،…
برقی قمی ، احمد بن محمد (قرن های ۲ و ۳ ق)
تاریخ نگار ، جغرافیادان ، محدث ۱ایرانی .
ابوجعفراحمد بن محمد برقی ها خاندانی امامی وساکن قم بودند که انتساب آن ها به روستای برق رود (منطقه ای درحوالی قم ؛ یاقوت ، بلدان ، ج ۱، ص ۵۷۵) سبب شهرت آن ها به برقی شده است . مهم ترین فرد این خاندان ابوجعفراحمد است ونیای بزرگ او ، محمد بن علی ، ازیاران زید بن …
ابن حمزه (- ۳۵۸ ق)
محدث قرن ۴ ق .
شریف حسن بن حمزه بن علی طبری مرعشی ، اهل طبرستان . دروس اولیه را دردیار خود آموخت وخیلی زود برای درک استادان ومشایخ سرزمین های دیگرراهی سفر شد . با توجه به مشایخی که درطول دورۀ آموزش ازآن ها دانش آموخته وبا درنظرداشتن دیارمشایخ ، احتمالاً وی ازطبرستان به سمت محافل اصلی شیعیان درمناطقی…