فرهنگ و تمدن شیعه

ابراهیم بن عماد

  اشاره: میرابراهیم سیفی حسنی قزوینی مشهور به اِبْراهیمِ بْنِ عِماد و ملقب به شمس‌النّهار، فرزند میرعماد -خوشنویس معروف ایرانی- و از نستعلیق‌نویسان ایران در دوره صفویه است. این مقاله به معرفی اجمالی این هنرمند شیعی پرداخته است.     ابراهیمِ بنِ عِماد در شهرستان قزوین در عهد صفو…

ابراهیم تهرانی

اشاره: ابراهیم تهرانی؛ مشهور به میرزا عمو از خوشنویسان توانای خط نستعلیق در نیمه دوم قرن سیزدهم و آغاز قرن چهاردهم قمری و شاگرد میرزا غلامرضا اصفهانی است. نام او را بر آثارش به صورت‌های «میرزا ابراهیم الطّهرانی الشّهیر به میرزا عمو»، «محمد ابراهیم طهرانی مشهور به میرزا عمو» و گاهی تنها «میرزا عمو» می…

محمود فرشچیان

اشاره: محمود فرشچیان نقاش و نگارگر ایرانی در عین توجه به مبانی سنتی نقاشی، سبکی نو دارد و به سبب آثاری که درباره برخی موضوعات شیعی پدید آورده، مشهور است. خارج‌کردن نقاشی از هنری وابسته به شعر و ادبیات و استقلال‌ بخشیدن به آن، سه‌بعدی کردن نقاشی با نگاه به هنر غرب، و همچنین نگاه ویژه به بازسازی مفاهیم دینی…

تأثیر تشیع بر اماکن و زیارتگاه های ایران

اشاره: شیعه به متابعت از سیره رسول الله (صلی‌الله علیه و آله) و در نظر گرفتن تقدس اماکن دینی و مذهبی، بنیانگذار زیباترین ابنیه ویژه نیایش و عبادت در جهان اسلام است. هر چند صرف عبادت به درگاه پروردگار در پایه گذاری این مکان هدف اصلی بوده، اما جنبه های اجتماعی و رویارویی مردم و همدلی و چهره به چهره ش…

هنر ایرانی؛ و تأثیرِ تشیع بر گونه های آن

اشاره: مذهب تشیّع همه ابعاد زندگی اجتماعی پیروان را تحت تأثیر قرار داده است. تأثیر تشیع به خاطر غلبه بعدِ عرفانی آن در هنر ایرانی نمایان تر است. نگارنده با بیان انواع هنر ایرانی از قبیل هنرهای آوایی (شعر و موسیقی)، هنرهای تجسّمی (همچون نقاشی، منبّت کاری و تهذیب) و هنرهای نمایشی (سمعی و بصری همانند شبیه خ…

على بن عیسى اربلى

اشاره: علی بن عیسی اربلی یک یاز علمای شیعه است. این عالم دینی دارای تألیفات متعددی استو کشف الغمه از کتابهای معروف او به حساب می آید. در این مقاله به زندگینامه مختصر او پرداخته شده و در ضمن از اساتید و شاگردان او نام برده شده است.     سیما و زادگاه پدر على بن عیسى «فخرالدین …

تقدم‌ شیعه‌ در تدوین‌ اخبار

محقّق‌ عظیم‌ و فقیه‌ خبیر عالم‌ عصر أخیر سیدحسن‌ صَدْر در کتاب‌ «تأسیس‌ الشّیعه‌ لعلوم‌ الإسلام‌» می‌فرماید: شیعه‌ اوّلین‌ گروهی‌ بودند که‌ به‌ جمع‌ آثار و اخبار نبوی‌ و سنّت‌ محمّدی‌ در عصر خلفاء نبیّ مختار(علیه‌ و علیه الصّلوه‌ والسّلام‌) پرداختند و در این‌ امر تقدّم‌ داشتند. ایشان‌ در امر کتابت‌ …

تاملى بر حدیث پژوهى در شیعه

مقدمه یکی از دو پایه اصلی تفقّه در دین، سنّت پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) و امامان معصوم (علیهم‌السلام) است و عقل و اجماع هم از این دو پایه نیرو می‎گیرند. حفظ این سنّت و رعایت امانت‎داری در آن برای استمرار حیات دینی مسلمین به مثابه حفظ محیط زیست برای بقاء آدمی است. جلوه اصلی این امانت‎داری التزام ع…

اعتبار و حجیت چهل حدیث (اربعین)

اشاره: نگارش اربعین، پیشینه ای بس دراز دارد و سنت اربعین نویسی، ازقرنهای نخستین تاریخ اسلام آغاز شده است. این سنت، برخاسته ازفرمایش پیامبر گرامی اسلام است که فرمود: من حفظ من امتی اربعین حدیثا مما یحتاجون الیه من امر دینهم،بعثه الله یوم القیامه فقیها عالما. (۱)دانشمندان مسلمان، بر مبنای حدیث فوق، نگار…

معرفی کتاب شیعه پژوهی و شیعه پژوهان انگلیسی زبان

 اشاره: کتاب شیعه‌پژوهى و شیعه‌پژوهان انگلیسى زبان (۱۹۵۰-۲۰۰۶م) اثر پژوهشگر ایرانى غلام احیا حسینى است که با معرفى و توصیف مراکز، شخصیت‌ها و آثارى که مهم پنداشته شده‌اند، ابزارى مناسب را در اختیار شیعه‌پژوهان فارسى‌زبان قرار مى‌دهد. به اعتراف مؤلف این اثر به‌هیچ‌رو پاسخگوى صددرصد سؤالات گوناگون و اساسى مطرح شده …

آشنایی با مؤسسه شیعه پژوهان

اشاره: در استان قم بیش از بیست مرکز علمی . پژوهشی در حوزه کلام شیعی، شیعه‌شناسی و محورهای مطالعاتی آن، فعالیت آموزشی‌. پژوهشی دارند. عدم آگاهی این مراکز از طرح‌ها و پروژه‌های علمی یکدیگر احیاناً به موازی‌کاری، دوباره‌کاری و اتلاف وقت و انرژی می‌انجامد. با عنایت به این مهم، طرح تشکیل جلسات تبادل ا…

تاریخچه شیعه شناسی در غرب

  اشاره: غربیان به صورت دیر هنگام  در مورد شیعه شناسی اقدام نموده اند. دانشمندان غربی اسلام را از دید مذهب اهل سنت می شناخته اند و سالها در پژوهشهای شان اهل سنت را به عنوان اسلام معرفی نموده و قضاوت های شان هم درباره اسلام از همین زوایه بوده است. این نوشته به تاریخچه شیعه شناسی در غرب پرداخته و…

مطالعات شیعی در غرب (گفتگو با زابینه اشمیتکه)

    اشاره: گفتگویی با «زابینه اشمیتکه» درباره شیعه و شیعه شناسی انجام  گرفته است. این مصابه توسط مرکز مطالعات شیعی تهیه و آماده شده است که متن آن را در اینجا منعکس نموده ایم.     با تشکر از شما نسبت به موافقت جنابعالی با انجام این مصاحبه، مرکز مطالعات اسلام شیعی پس از طی مدت زمان طولانی…

شیعه پژوهشى و شیعه پژوهان انگلیسى زبان (۱۹۵۰ تا ۲۰۰۶ میلادى)

اشاره: مؤسسه شیعه‌شناسی به دلیل رویکرد جامعه‌شناسانه‌ای که در مطالعه شیعیان در پیش گرفته از سال‌ها پیش، شناسایی مراکز اسلام‌شناسی و شیعه‌شناسی دنیا را آغاز و برخی آثار خود را در این زمینه با عنوان «آشنایی با مراکز اسلام‌شناسی و شیعه‌شناسی دنیا» به میزان محدودی منتشر کرده است. گرچه همه مراکز شیعه‌شناسی …

آشنایی با دانشگاهها و مراکز علمی غربی در حوزه شیعه شناسی

اشاره: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران مذهب شیعه در جهان غرب مورد توجه قرار گرفت. از این‌رو پژوهشگران غربی و موسسات فرهنگی و علمی کشورهای غربی برای آشنایی با مذهب شیعه مراکزی را ایجاد کرده اند. برخی از مهم ترین دانشگاه ها و مراکز علمی جهان غرب که دارای کرسی تخصصی شیعه شناسی هستند و یا دروس مربوط …

شیعه پژوهی در چین/پروفسور لیو جیا فونگ

اشاره: مطالعات و پژوهش ها درباره مذهب تشیع بعد از پیروزی انقلاب ۱۹۷۸ ایران وارد یک مرحله کاملا جدیدی شده و در غرب، این پژوهش­ها با فراگیری ابعاد مختلف مذهب شیعه و سریع در حال  انجام است. اما در چین به دلایل متعدد از جمله محدودیت های دین پژوهی در یک جامعه کمونیستی، دیرتر و کم رمق تر شروع شده است. با ا…