فرهنگ و تمدن شیعه

محمّد علم‏ الهدى

اشاره: محمد علم الهدى(۱) اول ربیع الاول سال ۱۰۳۹ هـ .ق. در شهر کاشان ـ در خانواده روحانى و اهل علم و ادب ـ متولد شد.(۲)  ان عالم دینی از خاندان نامدار کاشان است.  در این مقاله به زندگینامه و فعالیتهای علمی و فرهنگی او پرداخته شده است. پدرش محمد ملقب به محسن فیض کاشانى (متوفاى ۱۰۹۱ هـ .ق…

علامه حیدرقلى سردار کابلى

 اشاره: خرم گلى که بشکفد از شاخسار علم خوش سبزه‎اى که سر زند از جویبار علم علامه حیدرقلى فرزند سردار نور محمد خان در هیجدهم محرم ۱۲۹۳ ق.در محله شیعه نشین قزلباشهاى «چنداول» کابل[۱]، طلوع نمود. او یکى از پر فروغ‎ترین اختران حوزه تشیع بود که شصت سال و اندى از عمر پربرکت خویش را در عالم هجرت براى کسب دانش و نشر ف…

محمد فاضل لنکرانی(ره)

اشاره: از منطقه لنکران، دانشمندان بزرگى در زمینه ‏هاى مختلف علمى برخاسته ‏اند. یکى از بزرگانى که در منطقه ارکوان پا به عرصه گیتى نهاد و مشعل هدایت و علم و دانش گردید، نام ایشان فاضل و مشهور به لنکرانى است.  این عالم ربانی خدمات زیادی برای حوزه علمیه قم و طلاب انجام داده و همچنین در ضمن فعالیتهای فره…

شهید اول

  اشاره: شهید اول یکی از علمای و فقهای بنام شیعه است. کتاب لمعه او در حوزات علمیه شیعه معروف است. شهید اول خدماتی زیادی برای حوزه های علمیه و طلاب دینی انجام داده است. در این نوشتار به زنگینامه اجمالی این عالم بزرگوار پرداخته شده است.   زندگینامه فقیه اعظم و دانشمند گرانمایه "شمس الدین محمد ب…

حسین طباطبایی قمی

اشاره: شخصیت والامقام حضرت آیه الله العظمى حاج آٌقا حسین طباطبائی قمى - قدس سره - از مراجع وارسته‎اى است که در مقاطع مختلف - بخصوص در دوران خفقان رضاخانى - بپاخاست و شجاعانه به ستیز با دشمن پرداخت و دخالت عملى در سیاست را با حضور در صحنه‎هاى مختلف سیاسى بخوبى نشان داد. بحق او را می‎توان «قامت قیام» نامید. ای…

سید محمد بادکوبه اى (ره)

اشاره: از امتیازات جهان تشیّع، وجود فقیهان برجسته و لایق در عرصه های مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است. از چهره های موفّق و نامدار شیعه در سده چهاردهم هجری، فقیه مبارز، حضرت آیت الله سیّد محمّد بادکوبه ای است. بزرگ مردی که فقاهت را با شجاعت و دیانت را با سیاست آمیخت و سالیان سال علیه بی دینی و …

علی بن عیسی اربلی (ره)

اشاره: ابوالحسن علی بن عیسی هَکّاری (۶۲۰ تا ۶۲۵-۶۹۲)، مشهور به بهاءالدین اِرْبِلی محدّث، مورّخ، ادیب و شاعر شیعی قرن هفتم و نویسنده کتاب کشف الغمه فی معرفه الائمه، از منابع معتبر دانسته شده در شرح حال پیامبر(صلی‌الله علیه و آله) و امامان شیعه (علیه‌السلام) است. در این مقاله این عالم شیعی همراه با آ…

سیدعلی بن سید محمدعلی طباطبایی(صاحب ریاض)

اشاره: سیدعلی بن محمدعلی(محمد) طباطبایی حائری مشهور به صاحب ریاض، از فقیهان و اصولیان شیعه در قرن‌های دوازدهم و سیزدهم قمری است. وی از مشهورترین شاگردان وحید بهبهانی بوده است که در اصول بیش از فقه متبحر بوده است، ولی با نگارش ریاض المسائل در فقه شهرت بیشتری یافت و به صاحب ریاض معروف شد. فقیهانی مانن…

سیّد محمّدصادق بحرالعلوم(ره)

اشاره: محمد صادق بحرالعلوم فقیه ، اصولی ، ادیب و شاعر بوده که  تحت نظارت پدر مقدمات علوم را فرا گرفت. و سطوح عالی فقه و اصول را نزد میرزای نائینی و سید ابوالحسن اصفهانی و سید محسن قزوینی ، و تفسیر را نزد بلاغی و علم حدیث و درایه را نزد شیخ ابوتراب خوانساری آموخت. از نائینی و شیخ‌آقا بزرگ تهرانی و سی…

شیخ مرتضى انصارى

اشاره: شیخ مرتضی انصاری (۱۲۱۴-۱۲۸۱ ق)، از برجسته ترین فقها و عالمان در قرن سیزدهم هجری است. وی را می توان از پـایـه گـذاران اصـول نـویـنی در فقه و اصول جعفری دانست که به حق او را شایسته دریـافـت لقب خاتم الفقها و المجتهدین نموده است. وی با دو اثر جاودان «المکاسب» و «رسائل»، نام خود را در گستره معارف…

محمد باقر سبزواری(محقق سبزواری)

اشاره: محمد باقر بن محمد مؤمن خراسانی سبزواری مشهور به محقق سبزواری از فقهای شیعه در عصر صفویه در قرن یازدهم قمری است. او از سوی شاه عباس دوم منصب شیخ الاسلامی و امامت جمعه اصفهان را در اختیار داشت. علاوه بر فقه، در سیاست نیز آثاری از خود برجای گذاشته است، روضه الانوار عباسی، مبانی اندیشه سیاسی و آ…

سید ابن طاووس (ره)

اشاره: سید علی بن موسی بن جعفر بن طاووس مشهور به سید ابن طاووس از عالمان دینی شیعه، صاحب کتاب لُهوف (مقتل امام حسین(ع)) و نقیب شیعیان در زمان حکومت مغول بر بغداد بود. وی را به سبب تقوا، مراقبه فراوان و حالات عرفانی «جمال العارفین» خوانده‌اند. گرایش ابن طاووس بیش از هر موضوعی به مسائل اخلاقی و معنو…

ملا محمد صالح مازندرانی (ره)

اشاره: ملاّ محمد صالح، معروف به ملّاصالح مازندرانی، فرزند ملا احمد بن شمس الدین طبرسی، سروی، مازندرانی است. وی دانشمندی پارسا، زاهد، محقق، جامع معقول و منقول و دارای اخلاق فاضله و صفات حمیده بود. لقبش حسام الدین بود. وی شوهر خواهر علاّمه محمّد باقر مجلسی و داماد ملاّ محمد تقی مجلسی بود.[۱] این مقاله…

میرزاى قمى

 اشاره: میرزا ابوالقاسم بن محمدحسن شفتی قمی  معروف به میرزای قمی، از مراجع تقلید شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم قمری. میرزای قمی با برخی پادشاهان قاجار معاصر بود و آنان را به مدارا با مردم و ثبات در مذهب سفارش می‌کرد. برپایی نماز جمعه و جماعت از دیگر فعالیت‌های او به شمار می‌رفت.مهم‌ترین اثر او کتاب ق…

شیخ محمد حسن نجفی(ره) (صاحب جواهر)

 اشاره: صاحب جواهر یک شخصیت شناخته شده در حوزه های علمیه شیعه است. کتاب جواهر الکلام این عالم دینی  کاملترین کتاب استدلالی در فقه است. امروز در تمام درسهای خارج فقه از این کتاب استفاده می شود. در این نوشته به معرفی شخصیت او، و نیز آثار علمی که از او بر جای مانده است پرداخته شده است.   گفتار ا…

طاهر خوشنویس تبریزی

اشاره: میرزا طاهر تبریزی، معروف به طاهر خوشنویس، از نسخ‌نویسان صاحب‌نام قرن سیزدهم و چهارده قمری است. میرزا طاهر با تحریر مکرر قرآن و سایر کتب مذهبی، به طاهر خوشنویس مشهور شد. او به جز خط نسخ بر خط نستعلیق و شکسته نستعلیق نیز تسلط داشت. از آثار ماندگار او، قرآن عظیم با ترجمه و خلاصه تفسیر فیض الاسلام…