هنر و معماری

بررّسی نقش مذهب شیعه بر هنر و معماری امام‌زادگان ایران

چکیده ساخت مقابر برای بزرگان دینی و سیاسی از دیرباز در جهان مرسوم بوده است. وجود تعداد زیادی از این بناهای آرامگاهی در ایران، اهمّیت ساخت این گونه از ابنیه را در بین ایرانیان یاد‌آور می‌شود. همزمان با ورود اسلام به این کشور، معماری ایرانی و به تبع آن مقبره‌سازی وارد برهه جدیدی از تاریخ خود شد. در ادامه نیز با گست…

تابلوی عصر عاشورا

عصر عاشورا، تابلویی اثر محمود فرشچیان، مشهور‌ترین اثر تجسمی درباره واقعه عاشوراست. موضوع اثر، بازگشت اسب بی‌سوار به سوی خیمه‌ها، پس از شهادت امام حسین(علیه السلام) در عصر عاشورا، و نمایش حزن و اندوه اهل بیت امام در مواجهه با این صحنه است. تابلو عصر عاشورا، چنانکه محمود فرشچیان گفته، در روز عاشورای ۱…

پرسش و پاسخ از هنر شیعه

سؤال آیا تجلّی شیعه بیشتر در هنر مردمی دیده می شود یا در حوزه های حکومتی و اشرافی؟ دیگر اینکه زهد معصومان(ع) چگونه بر معماری های مشروع شیعه تجلّی پیدا می کند؟ جواب:  اینها مانعه الجمع نیستند. البته برای اینکه هنر شیعی در حوزه حکومتی هم تجلّی پیدا کند نیاز به این بوده است که حکومت هم به این هنر توجهی داشته…

خدا محوری مهم ترین ویژگی هنر شیعی

گفتگو با سرکارخانم دکتر شایسته فر راه انـدازی موزه میراث تاریخی شیعه و تدوین پروژه هنر در دیدگاه فقهای معاصر در مـؤسـسه شیعه شناسی و رونمایی از کتاب »هنرهای شیعی« توسط جمعی از مؤلفان در اردبیل، زمینه ای شد تا مصاحبه این شماره اخبار شیعیان را با موضوع «تأثیر تشیع بر هـنـر» در گـفـت وگـو بـا سـرکار خانم د…

تشیع و تأثیر آن بر هنر

 پیش از آن كه چگونگی تأثیر تشیع را بر هنرهای ایران در طول تاریخ توضیح دهیم, این موضوع را مطرح می كنیم كه اگر قرار باشد ما این تأثیر و تأثّر را مورد بررسی قرار دهیم, باید از چه مجراهایی وارد شویم و چگونه نگاه كنیم مقدمه پیش از آن كه چگونگی تأثیر تشیع را بر هنرهای ایران در طول تاریخ توضیح دهیم، این …

نقش آموزه های شیعی در هنر

امامت باور به ولايت و امامت و اين كه امامان شيعه متسلسل هستند و اين كه اين يك هديه الهي است كه دست به دست مي‌گردد، موجب شده است كه به عنوان نمونه، ما معمارها بگوييم: سر سلسله ما حضرت ابراهيم ـ عليه السّلام ـ بوده است؛ چون او اول معمار عالم بوده و اين موجب شده است كه يك سلسله انتسابي در هر يك از…

حكمت تذهيب در هنر اسلامی

 دو قرن پس از آنكه اصحاب پیغمبر اسلام، قرآنی را كه جبرئیل از جانب خدا بر او نازل كرده بود، روی برگ نخل و استخوان ثبت كردند، كتاب آسمانی به خط پرشكوه كوفی بر صحایفی مرتب و كامل با سرلوح‌های زرنگار نوشته شد. قدیمی‌ترین قرآن‌های باقیمانده اغلب به خط كوفی است و تاریخ تحریر آنها را بایستی از قرن سوم (ه.ق.…

مقدمه‌ای بر هنر و تمدن شیعی

درآمد «هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الأسْمَاءُ الْحُسْنَى»[1] هنر و تمدن شیعی، هر چند در گستره فرهنگ و تمدن اسلامی قرار می‌گیرد، در عین حال به دلیل ویژگی خاص خود از جمله حکمت، عرفان، ادب و بهره‌گرفتن از سرچشمه ناب مذهب اهل‌بیت(ع) شایستگی دارد به عنوان موضوعی مستقل مورد مطالع…

نقش هنرهای گرافیگی در انقلاب اسلامی ایران

  نوشته­ ای که پیش رو دارید، حاوی نگاه تحلیلی غربی هاست نسبت به بخشی از هنر انقلاب، نگاهی که در نهایت در فهم منطق درونی واقعیت­های اجتماعی و هنری انقلاب ناکام و ناتوان مانده و گرفتار کلیشه­ های رایج نظام رسانه­ ای، فکری غرب شده است. با این همه، تلاش برای فهم عناصر هنری برآمده از دل انقلاب اسلامی از س…

عناصر هنر شیعی

اکثر پژوهش هایی که تاکنون در حوزه هنرهای اسلامی صورت گرفته ، به دست محققان غیر مسلمان انجام شده اند. متأسفانه این آثار اغلب با نگاهی صرفا زیبایی شناسانه، فنی یا تاریخی نوشته شده اند و در جریان تدوین و نگارش آنها، مفاهیم معنوی، مبانی فکری، نگرش ها و باورهای مسلمانان به دست فراموشی سپرده شده اند. مطالعه…

هنر از منظر امام خمینی و فقهاء شیعه

در اين مقاله برآنيم تا به مقوله هنر از ديد امام خميني و منظر فقهاي شيعي بپردازيم. رهنمودهاي امام راحل قطعاً مي‌تواند از پيچيدگيهاي اين بحث تا حد زيادي پرده بردارد، اما تطبيق كليات بر مصاديق همچنان رفتارها و پرسمانهاي ضد و نقيضي را پيش روي مي‌آورد كه بر فقيهان آگاه جامعه است وحدت رويه و نظري واحد در اين…

مفاهیم شیعی در شکل‌گیری مساجد

تبلور مفاهیم شیعی در شکل‌گیری مساجد دوران صفویه و قاجاریه چکیده بارزترین تجلی‌گاه معنویت و هویت متعالی انسانی را می‌توان در لایه‌های پنهانی هنر قدسی[1] و اوج شکوفایی هنر معماری مقدس اسلامی را می‌توان در ساخت مساجد جست‌وجو کرد. در این بین، به نظر می‌رسد مساجدی که در دوران طلایی قدرت معنوی‌، مالی و سیاسی …

تجلى هنر راستين در آينه محمدى

مرتضى  مهدوى يگانه اگر «هنر» را آن گونه كه امام راحل (ره)، هنرمندانه «دميدن روح تعهد در انسان ها» دانستند، تعريف كنيم، بايد مقوله اي به عنوان «هنر معنوي» يا «هنر ديني»، و به باور و تعبير نگارنده «هنر راستين» را اذعان نماييم. از اين روست كه هنرهاي ديگر و به تعبير صحيح تر، مراتب ديگر هنر، بايد به نوعي، ه…

هنر و زيبايى در سيره پيشوايان

محمد محمدى اشتهاردى معني هنر هنر به معنى زيبايى شناسى و زيبايي آفرينى است، كه شامل هر نوع فن و پيشه زيبا و جالب در عرصه هاى گوناگون مى شود. هنرمند كسى است كه با شناختن زيبايي ها، در پرتو علم و عقل بتواند از آنها بهره گيرد، و عامل خلاقيت و سازندگى و رشد و تعالى خود و ديگران گردد. به عنوان مثال اگر بانويى با شنا…