شیعه در تاریخ

شیعه در عصر امام موسی کاظم (علیه‌السّلام)

اشاره: عصر امام کاظم (علیه‌‌السلام) عصر اختناق بوه و فضای بسیار امنیتی از سوی منصور خلیفه عباسی بر شیعیان حاکم بوده است. در این عصر دسترسی شیعاین به امام خود شان بسیار سخت انجام می گرفته و حتی برخی از شیعیان نمی دانستند در سردرگمی به سر می بردند. اما در عین حال امام کاظم (علیه‌السلام) با هر وسیله ممک…

موالی و ایرانیان مهاجر یکی از عوامل گسترش شیعه در ایران

اشاره: یک از عوامل خاص گسترش مذهب شیعه در ایران، حضور برخی ایرانیان که به آنها موالی می گفتند در کنار عربهای مسلمان است که بعد از اسلام آوردن، با برگشت شان به ایران و ارتباط آنان با خانواده های ایرانی شان مذهب شیعه را در ایران گسترش داده اند. در این مقاله به چگونگی پیوستن ایرانیان با عربها و سپس شیعه شدن آنان…

هجرت علویان و سادات از عوامل گسترش مذهب شیعه در ایران

اشاره: همانگونه که اسلام و هر دینی دیگری با هجرت پیروان آها گسترش پیدا نموده، مذهب شیعه نیز از کانون اصلی خود عربستان و عراق به سایر نقاط دنیا به وسیله هجرت پیروان این مذهب گسترش پیدا کرده است. البته مبلغین و پیام رسانان یک دین و مذهب نیز در گسترش آن نقش به سزایی دارد. یکی از عوامل گسترش مذهب شیعه د…

نقش فقیهان عصر صفوی در گسترش تشیع

اشاره: در دوره صفویان علمای برجسته شیعی نقش اساسی در گسترش مذهب شیعه داشته اند. صفویان که در قرن دهم ظهور کردند، توانستند چند پاره‌گی ایجاد شده بر نواحی مختلف را از بین برده و یک حکومت مرکزی ملی تشکیل دهند، این سلسله از سال ۹۰۷ تا ۱۱۴۸ یعنی ۲۴۱ سال در ایران حکومت کردند. شاه اسماعیل اول و فرزندش شاه طهم…

شیعه در ایام خلافت عمر بن خطاب و عثمان

اشاره:  عصر خلافت عمر و عثمان پیشوای شیعیان در ازوا قرار داشت هرچند در برخی موارد امام علی(علیه‌السلام) به عمر مشوره می داد اما در زمان خلافت عثمان شیعیان علی به علت اینکه عثمان بنی امیه را در دستگاه حکومتی گزینش کرده بود تحت فشار قرار گرفت و حتی از روش حکومتی شیخین نیز منحرف شد. در این نوشته به …

تاریخ‌ اجتماعى‌ شیعیان‌ ایران‌ و عراق‌ در قرن‌ پنجم‌ هجرى‌

اشاره:  تاریخ‌ اجتماعى‌ عهده‌دار کشف‌لایه‌هاى‌ پنهان‌ و بررسى‌ سبک‌ زندگى‌ و نوع‌ تفکر انسان‌هاى‌ پیشین‌ است‌. نویسنده‌ در این‌ مقاله‌ بر مبناى‌همین‌ رویکرد سعى‌ مى‌کند تا وضعیت‌ اجتماعى‌ و سبک‌ زندگى‌ شیعیان‌ را در قرن‌ پنجم‌ هجرى‌ بررسى‌ نماید.بر این‌ اساس‌، در ابتدا عوامل‌ مؤثر در شکل‌گیرى‌ تاریخ‌ اجتماع…

علمای شیعه حافظان دین

اشاره: علمای شیعه به آن دسته از دانشمندان گفته می‌شود که پس از غیبت کبری امام دوازدهم شیعه به اشاره آن حضرت وظایف امامت را انجام داده و از اصول و ارزشها و احکام دین اسلام پاسداری می‌نمایند. اگر چه در دوران حضور امامت (تمام ائمه) عده‌ای به نام اصحاب و شاگردان ائمه گروهی از علمای شیعه را تشکیل می‌دهند[۱][۲…

تشیع و تاریخ اجتماعی ایرانیان در عصر صفوی

اشاره نوشتار حاضر از روش تاریخ نگاری مکتب آنال، و با نگاه و گرایش جامعه شناسانه به تاریخ، برای بررسی نقش دین و مذهب تشیع در ایران عصر صفوی بهره جسته است. مهم ترین دستاورد و یافته این نوشته، شناسایی و تحلیل برخی از باورها، آیین ها، نهادها، و نمادهای شیعی است که در فرآیند شکل گیری هویت جمعی ایرانیان این دو…

شیعه در ایام خلافت ابوبکر

 اشاره در زمان خلافت ابوبکر شیعیان بسیار اندک بودند و برخی از آنان هم در اثر فشار حکومت پیروی امام علی(علیه‌السلام)ابراز نمی کردند. به هر حال شیعیان بعد از وفات رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) نیز به تلاش خود در راه عملی کردن دستور پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) در رابطه با امام علی (علیه‌السلام) ادامه دادن…

جایگاه تشیع در قلمرو حکومت ممالیک

اشاره پیشینۀ تشیع در قلمرو ممالیک (۶۴۸-۹۲۳ق)، به ویژه در مصر، به صدر اسلام برمی‌گردد. در قلمرو ممالیک، تشیع در قرن‌های نخستین، حتی با وجود سیاست‌های خشن بنی‌امیه و بنی‌العباس علیه شیعیان فراگیر بود. با روی‌کارآمدن خلافت شیعی فاطمیان، تشیع هرچه بیشتر رشد کرد. با وجود سخت‌گیری‌های ایوبیان، تشیع همچنان تا اوایل عهد حکومت …

پیدایش شیعه در ایران

  اشاره: کانون مذهب شیعه بر محور اهل بیت (علیهم‌السلام) در مدینه و کوفه بود و از آنجا تدریجا به اقصی نقاط دنیا منتشر شده است. یکی از این مناطق خراسان و ایران است که مذهب شیعه در میان مردم آن به تدریج گسترش پیدا کرده است. نفوذ شیعه در این مناطق دارای عوامل خاصی بوده است  که در این مقاله به این عوامل…

شیعه در عصر امام حسین (علیه السّلام)

اشاره: در زمان امام حسین (علیه‌السلام) پس از اینکه یزید بن معاویه به قدرت رسید سخت ترین شرایط بر شیعیان مستولی گردید و به خصوص  شیعیان کوفه در معرض اذیت و آزار دولت یزید قرار داده شدند و همین مسئله باعث شد کوفیان از امام حسین (علیه‌السلام) دعوت کنند که آنان را از ظلم حکومت یزید نجات دهد. در این نوشته ب…

شیعه در ایام امامت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام)

اشاره: امام علی (علیه‌السلام) که امام بر حق و خلیفه بلافصل پیامبر گرامی اسلام بود، بعد از ۲۵ سال با بیعت مردم به خلافت ظاهری رسید. در این زمان شیعیان و نیز علویان اطراف آن حضرت جمع شدند. اما با کمال تأسف برخی از مسلمانان در برابر آن حضرت قرار گرفته و موانع بزرگی را در برابر حکومت آن حضرت ایجاد کردند…

نقش متکلمین شیعه در گسترش مذهب شیعه

اشاره: در عصر ائمه شاگردان آنان، متکفل ترویج عقاید حق بوده اند که از بعضی آنها آثاری به یادگار مانده و بسیاری دیگر در قالب احادیث و روایات از طریق آنان از اهل بیت(علیهم‌السلام) به ما رسیده است. قرن چهارم و پنجم هجری، قرن ظهور متکلمین بزرگ شیعه، و پایه گذاران مکتب کلامی شیعه است که نقش مهمی را در تبیین مسائل کلامی اه…

شیعه در عصر امام سجاد (علیه‌السّلام)

 اشاره: عصر امام سجاد (علیه‌السلام) با سایر عصرها متفاوت است. زیرا  امامت امام سجاد (علیه‌السلام) پس از شهادت امام حسین (علیه‌السلام) و حادثه غمناک عاشورا آغاز می گردد. در این زمان دستگاه حکومتی بنی امیه به خاطر حادثه عاشورا متزلزل گردید و زمینه فعالیتها علیه این حکومت به وجود آمده بود. در این عصر شیعی…

شیعه در عصر امام محمد باقر و امام صادق (علیهماالسّلام)

اشاره: حکام اموی و عباسی فعالیت همه امامان شیعه را کنترل نموده و از ارتباط آنان با شیعیان مانع می شدند و در نهایت به شیوه های مختلف امامان را به شهادت می رساند. از میان عصرهای ائمه (علیهم‌السلام) عصر امام باقر و امام صادق (علیهم‌السلام) بهترین فرصت برای فعالیت علمی و فرهنگی این دو امام آماده شده بو…