شیعه در تاریخ

شیخ عبدالکریم حائرى ـ ره (حوزه علمیه قم و تولید علم در سده معاصر ایران) :

اشاره: بنیان گذاری و سازماندهی حوزه علمیه قم در سده معاصر، از پدیده های مهمّ فرهنگی است که در تاریخ نگاری امروز به گونه شایسته بدان پرداخته نشده است. این رویداد مهم تاریخی، از آن رویدادهایی است که دگرگونیهای بسیارِ سیاسی، اجتماعی علمی و فرهنگی را در پی داشته و پدید آورده است. به نظر می رسد از این زاویه، به تا…

سیاست و چگونگى حکومت عبد اللّه‏ بن طاهر در خراسان :

  اشاره: در سرزمین خراسان قیامهای متعددی علیه امویان به وقوع پیوسته است. امویان با خودگامگی بی حساب علیه شیعیان از هیچ ظلمی و تجاوزی دست بردارد نبود. در این مقاله سیاست و چگونگی حکومت عبدالله بن طاهر درخراسان بازگو گردیده است.      با وجود پیروزیها و فتوحات مسلمانان در خراسان هنوز بس…

سبز پوشان خطه گیلان :

  اشاره: علویان از اوایل خلافت عباسیان که سخت در رنج و شکنجه بودند، به نقاط امن ایران به ویژه به مناطق کوهستانى دیلمان و گیلان پناهنده می‌شدند.این روند در زمان متوکل عباسى یعنی در قرن سوم هجرى شدّت پیدا کرد و عده بسیارى از سادات، خود را به نقاط امن دیلمان رسانیدند.     مورخان معتقد…

تشیع در آمریکاى امروز :

اشاره: جامعه ى شیعیان آمریکا را در وهله ى نخست مى توان به دو گروه بزرگ تقسیم کرد: گروه اول، شیعیان مهاجرى هستند که حدود صد و هشتاد سال پیش، از کشورهاى مسلمان به آمریکا مهاجرت کردند. گروه دوم، آمریکایى هایى هستند که به علت هاى گوناگون، از جمله، تبلیغات صوفى ها مسلمان مى شوند. البته بیشتر مسلمانان آمریکایى آفریق…

تأثیر مهاجرت علماى جبل عامل بر فرهنگ و اندیشه دینى ایرانیان :

اشاره:  بررسى علل و عوامل موثر بر مهاجرت علماى جبل عامل به ایران از موضوعات بحث برانگیز در تاریخ فقه شیعه و روند تحولات حوزه‌هاى علمیه و در نتیجه اندیشه دینى در جامعه ایران می‌باشد.این تحقیق در پى پاسخ به این پرسش است که چه عواملى بر روند مهاجرت علماى جبل عامل موثر بود، تنوع فکرى مهاجرین را بررسى نم…

دوره های سیره نگاری نبوی در حوزه های شیعی :

اشاره: شخصیت های بزرگ در طول تاریخ مورد توجه جامعه بشری بوده اند. زندگی، رفتار و سخنان آنان ثبت و نقل می شود. پیامبران نیز جزو برجستگان تاریخ بشری اند که در دگرگونی تاریخ، ساختن آن و روند رویداد های جهانی نقش آفرین بوده اند. به همین جهت سخنان و رفتار آنان برای بشر به یادگار مانده است؛  رفتار …

دوره های تاریخی کلام شیعه

اشاره:  نظام و قواعد عقاید و مباحث علم کلام، تاریخی است و در گذر روزگاران شکل می گیرد و پدید می آید. (۱) هر نسلی به نسل پیشین موضوعی یا انگاره ای کلامی و یا ساختاری نظام مند می افزاید. این واقعیت را می توان با تتبع تاریخی و زمانی کتاب هایی که در عقاید و کلام نگاشته شده دریافت کرد و از ظهور و بروز مباحث و…

قدمت تشیع در بحرین، برابر با قدمت ورود اسلام

اشاره: بحرین منطقه ای با سابقه تمدنی پنج هزارساله، دارای ۷۰۶ کیلومتر مربع است و به جزیره »یک میلیون نخل« شهرت داشته که در حال حاضر تعداد اندکی از آن باقی مانده است. آن منطقه به نام قرامطه هم مشهور است که البته آنان بیشتر در مناطق ساحلی در شرق جزیره العرب و همین طور بحرین بودند.قدمت تشی…

شیعه در عصر عباسیان

اشاره: شیعه، یکی از دو مذهب بزرگ دین اسلام است. برپایه مذهب شیعه، پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) به‌فرمان خداوند، حضرت علی(علیه السلام) را به جانشینی بلافصل خود برگزیده است. امامت از اصول اعتقادی شیعیان و وجه تمایز آنان با اهل‌سنت است. طبق این اصل، امام را خداوند تعیین و به‌واسطه پیامبر به مردم معرفی می‌…

ریشه های گسترش اسلام و تشیع در ایران(۲)

اشاره:  عوامل راهیابی اسلام به سرزمین ایران، یکسره در پیروزی نظامی اعراب بر سپاه ایران خلاصه نمی شود. چرا که پیروزی نظامی همیشه تسخیر فکر و فرهنگ ملت مغلوب را به دنبال نداشته است و نفوذ در عقیده و قلب ملتها نیازمند ابزار و زمینه هایی دیگر است. زمینه راهیابی اندیشه اسلامی در قلب و روح ایرانیان، نخست د…

ریشه های گسترش اسلام و تشیع در ایران (۱)

اشاره: قبل از پرداختن به شناخت ریشه های گسترش اسلام و تشیع در ایران، توجه به ضرورت پرداختن به این موضوع و نتایج و کارآیی های آن، بایسته خواهد بود. چرا که موضوعات و مسائل علمی و پژوهشی، هر اندازه که حضور جدیتر و ملموستری در حیات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی نسل موجود داشته باشد، بهتر می تواند ارزش گذاری شود…

دوره های تاریخی کلام شیعه (۲)

  ۶. مراکز و مدارس کلامی شیعه دوران مورد بحثدر بین مراکز و مدارس کلامی رایج در این دوره، عمده ترین آن ها مدرسه قم و بغداد است. دیگر مدارس هر کدام تحت تأثیر یکی از آن دو مدرسه اند. البته تأثیر جدی و مشهود از آن مدرسه بغداد است؛ چنانکه دو مدرسه ری و حله دنباله رو آن بوده اند. مدارس کلامی امامیه (۱) در …

خاندان ابوسعد ورامینی و تلاش برای آبادانی حرمین شریفین

  اشاره: یکی از شهرهای شیعه نشین که از قدیم الأیام، مرکزیتی برای شیعیان داشته، شهر ورامین است. این شهر به مناسبت نزدیکی به قم، ری و طبرستان، و نیز سکونت برخی از سادات در آن به تشیع گرایش یافته و به همین عنوان نیز شناخته می شده است. منتجب الدین در «فهرست» نام جمعی از علمای شیعه را یاد …

حجاج شیعی در دوره صفوی

اشاره: مشکلات ناشی از اختلافات میان سنیان و شیعیان در تاریخ هزار و چهارصد ساله اسلامی کم نبوده است. یکی از مواقع بروز این مشکلات، ایام حج و در حرمین شریفین بوده؛ جایی که بیشتر، سنیان بر آن حاکم بوده و مواقعی نیز شیعیان نفوذ و حتی حکومتی داشته اند. تصادم شیعه وسنی در آن محیط، دلایل تاریخی خود را دا…

چهره ناشناخته تشیع

اشاره: حدود هزارو چهارصد سال بر موجودیّت شیعه می‌گذرد. نزدیک به چهارده قرن است که نخستین نهضت سیاسی این مذهب آغاز شده۱ و تقریباً دوازده قرن است اندیشه‌شناسی یا به عبارت دیگر مکتب فکری و یا کلامی تشیّع تأسیس گردیده۲ اما به جرأت می‌توان گفت هنوز هم چهره تشیع یا لااقل دیداری ترین چهره این مذهب نه تنها برای د…

تشیع و افغانستان امروز

اشاره: یکی از موضوعات و مسائل مورد اختلاف بین مورخان و محققان افغانستان، تاریخ و نحوه ورود آیین شیعه به افغانستان است. در این باره افعانستان پژوهان سه نظریه متفاوت را مطرح می کنند. آنچه در ذیل می خوانید کنفرانس علمی دکتر سجادی، نماینده پارلمان افغانستان است که به همت معاونت پژوهش، اداره سامان دهی مط…