درباره اخلاق

فلسفۀ اخلاق

 همۀ فیلسوفان و مکتب داران تاریخ بشر همواره در صدد بوده اند که برنامه و دستورالعملی برای رفتار انسان ها عرضه کنند، تا آنان را به سرمنزل سعادت و خوشبختی هدایت نمایند. این خود بیانگر این نکته است که اخلاق، همیشه مورد توجه متفکران و اندیشمندان جامعۀ بشری بوده و هست. اصولاً فلسفه ها، افکار و اندیشه ها برای ا…

اخلاق عملی و نظری و منشأ اخلاق

اخلاق در لغت اخلاق بر وزن افعال، کلمه ای عربی و جمع خُلْق و خُلُق می باشد. خلق (به ضم ل(۱)ام و سکون آن) به معنی طبع و سجیه است. اخلاق در اصطلاح برای(۲) اخلاق، تعاریف اصطلاحی متعددی مطرح شده است که همه آنها در دو گروه قرار می گیرند: تعریف اخلاق به حالتی در نفس، مثل تعریف ابوعلی مسکویه رازی که می گ…

اخلاق اسلامي و دنيا گريزي

مساله اقبال يا انزجار از دنيا از ديرباز در بين اقوام وملل گوناگون طرح شده است. در بين اديان اوليه آيين‌هايي قواي طبيعت را مي‌پرستيدند و سعادت بشر را در تمتّع كامل از دنيا مي‌پنداشتند. در مقابل گروهي انزجار و دوري جستن از دنيا و لذات و بهره‌هاي دنيوي را تنها راه نجات روان خويش مي‌دانستند. اديان آسماني نيز از…

اخلاق عملي و نظري

اخلاق در لغت اخلاق بر وزن افعال، كلمه اي عربي و جمع خُلْق و خُلُق مي باشد. خلق (به ضم ل(1)ام و سكون آن) به معني طبع و سجيّة است. اخلاق در اصطلاحبراي(2) اخلاق، تعاريف اصطلاحي متعددي مطرح شده است كه همه آنها در دو گروه قرار مي گيرند: تعريف اخلاق به حالتي در نفس، مثل تعريف ابوعلي مسكويه رازي كه مي…

اخلاق در حوزه دین

ابتدا معناي حسن و قبح يا همان «خوب و بد» را ذكر ميكنيم، سپس ملاك و معيار خوبي و بدي اعمال را مطرح ميكنيم و در انتها ثابت ميكنيم كه عقل انسان توانايي درك خوبي و بدي همه  كارها و تكاليف آدمي را ندارد. معناي حسن و قبح (خوب و بد) در كتابهاي كلامي و اصولي(1) براي حسن و قبح معاني مختلفي ذكر شده است اما آنچه كه در…

اخلاق عملی

اشاره: چگونگی به‌ کارگیری و پرورش استعدادها و قوای درونی برای توسعه و تثبیت صفات و رفتارهای پسندیده اخلاقی و نیل به سعادت و فضایل اخلاقی و دوری از رذیلت‌‌ها را اخلاق عملی می‌گویند. یکی از عناوین جدیدی که در مباحث اخلاق عملی پدید آمده، اصطلاح «اخلاق کاربردی» است که دو مأموریت مهم را دنبال می‌کند: نخست…

اخلاق اسلامى؛ مفاهیم و بنیادها

 ۱ـ لذّت و سعادت ابن سینا در تعریف لذّت(۱) گفته است: «ادراک و وجدان، وصول چیزی است که برای ادراک کننده و واجد آن ، کمال و خیر باشد و البته آن ادراک نسبت به شی ء باید از همان جهتی باشد که برای ادراک کننده کمال و خیر است؛ یعنی اگر انسان داشتن شیئی را دریابد اما به کمال و خیر بودن آن نسبت به …

اخلاق مبتنی بر دین

اشاره: در جوامع غربی این بحث به صورت گسترده ای مطرح می شود و پیشینه تاریخی آن به تحولاتی بر می گردد که بعد از رنسانس اتفاق افتاد؛ چرا که تا قبل از رنسانس دین رایج در آن دیار که همان مسیحیت بود بر همه شئون زندگی مردم از جمله؛ علم، فرهنگ، اجتماع، اخلاق و سایر مسائل حاکم بود و با شکست کلیسا در صحنه های مختلف،…

جامع ترین آیه ی قرآن کریم درباره ی مکارم الاخلاق

بحث اخلاق در قرآن، بسیار مهمّ است. کتاب های زیادی در این خصوص تدوین شد. قرآن کریم، زیباترین صفات اخلاقی را به رسول رحمت نسبت می دهد. و انّک لَعَلی خُلُق عظیم(۱)و رحمه للعالمین(۲)، از جمله صفات اخلاقی است که قرآن کریم به رسول اکرم (ص) نسبت داده است. پیروزی پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ هر چند با تأیید و ا…

مقصود از حدیث«بعثت لاتُمم مکارم الاخلاق»

آنچه که در زندگی انسان بسیار اهمیت دارد، داشتن اخلاق کریمانه است, زیرا ارتباطات درونی و بیرونی چه در خانواده و جامعه منوط به برقرار کردن یک رابطه حسنه در سایه داشتن خلق و خوی پسندیده می‌باشد. روی این اصل پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ به عنوان یک انسان نمونه و تمام عیار از جهت ارتباط اخلاقی چه در …

تأثیر اخلاق در حوادث تكويني از دیدگاه قرآن

فلاسفة اخلاق اسلامي تاكنون به پيروي از ارسطو، اخلاق را به ملكات راسخه در نفس كه در اثر تكرار عمل حاصل مي‌شود تفسير كرده‌اند.(1) و از آنجا كه اخلاقيات صفات دروني و قلبي هستند و نمي‌توان نسبت به آنها دسترسي و شناخت پيدا كرد مگر به واسطة نظاره كردن در افعال و اعمال انسانها تا از روي آن اعمال و رفتار به…

اخلاق از منظر علامه جعفری و راسل

گزیده ای از کتاب «توضیح و بررسی مصاحبه راسل – وایت» تهیه و تنظیم: زهرا شوشتری اعتقاد و التزام به اصول اخلاقی جزء اولین التزامات بشری بوده که در ادوار مختلف زمانی تکامل یافته است و هر دینی به فراخور زمان نزولش به بعضی از این اصول اشاره نموده است. تا مرحله ای که خاتم انبیاء، محمد مصطفی(ص) هدف از بعثت خو…

دین و اخلاق زیست محیطى (۲)

نویسنده : عطیه فاضل دربندی کبوتران کعبه روزى امام سجاد ـ علیه السلام ـ به اصحاب خود فرمود: «آیا مى دانید سبب بودن کبوتران در کعبه چیست؟ گفتند: نه، اى پسر رسول خدا، شما بفرمایید. حضرت علت را چنین فرمود: در زمان قدیم مردى بود که خانه اى داشت و در میان آن خانه درخت نخلى بود و کبوترى در شکاف آن آشیانه…

رسانه ها و اخلاق

رسانه ها و اخلاق سمانه خالدی در جهان حاضر ، وسائل ارتباط جمعی و رسانه های گروهی با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و تأثیر بر افکار و عقاید عمومی ، نقش بسیار مهمی بر عهده دارند. سیر تحول سریع ، در عصر اطلاعات و لزوم مبادله هر چه بیشتر بین نظام های سنّتی و مدرن ، رسانه های گروهی را اهمیتی خاص بخشیده است…

صدرالمتالهین و تحول علم اخلاق

سید رسول جعفرى همان طور که با اثبات «جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء» بودن روح و نیز «حرکت جوهرى » در حکمت متعالیه صدرایى بسیارى از مسائل فلسفه نظرى دگرگون شده، بسیارى از مسائل اخلاقى نیز متحول گشته است. روى این مبنا اخلاق در پیدایش، پرورش و ساختار حقیقت انسان نقش دارد؛ یعنى کارى را که انسان انجام مى د…

اخلاق ؛ ضرورت عصر حاضر

حسین فرزانه در میان شاخه های گوناگون فلسفی و معرفتی «علم اخلاق» و «فلسفه اخلاق» جایگاهی خاص دارند و توجه و تأمل در این باب بسیار زیاد است. به قول برخی از فیلسوفان برجسته، دو شاخه از فلسفه های درجه دوم که بیش و پیش از فلسفه های دیگر مورد توجه اند، یکی فلسفه اخلاق است و دیگری فلسفه ذهن. در این میان، توجه خو…