نوشته‌ها

جایگاه خانواده در جامعه ی اسلامی

واحد بنیادین جامعه ی اسلامی، خانواده است که به موجب وحی قرآنی جانشین قبیله شده و موجودیت اجتماعی بلافصل هر شخص است. یکی از مهم‌ترین اصلاحات اجتماعی اسلام، محکم کردن بنای خانواده و پیوند ازدواج بود. در جامعه ی اسلامی نیز همانند بسیاری از دیگر جوامع سنتی، خانواده تنها به خانواده ی هسته‌ای، یعنی پدر و…

منزلت و جایگاه قرآن در نزد شیعه

از نظر شیعه، قرآن یگانه کتاب آسمانى تحریف نشده است که هم اکنون به همان صورت اولیه در اختیار همه مسلمانان جهان قرار دارد. قرآن تنها کتابى است که سراسر آن صحیح است. هیچ کتاب صحیحى جز قرآن در اختیار مسلمانان نیست و غیر از آن، همه کتاب ها، بدون استثنا، قابل نقد و بررسى هستند. قرآن سند عقیده و شریع…

منظور از هدايت تكوينى خدا

موحّد، همان گونه كه جز خدا را نمى پرستد، در زندگى دنيوى و اخروى خود نيز جز از خداوند يارى نمى طلبد. از اين روست كه خداوند، توحيد در استعانت را به توحيد در عبادت عطف مى كند و مسلمان را فرمان مى دهد كه شب و روز در نمازهاى پنجگانه اش بگويد : (إِيّاكَ نَعْبُدُ وَإِيّاكَ نَسْتَعِينُ). جدا كردن اين دو و حرام …

توحيد ذاتى

توحيد ذاتى يعنى شناختن ذات حق به وحدت و يگانگى.اولين شناختى كه هر كس از ذات حق دارد، غنا و بى‏ نيازى اوست، يعنى ذاتى است كه در هيچ جهتى به هيچ موجودى نيازمند نيست و به تعبير قرآن «غنى‏» است، همه چيز به او نيازمند است و از او مدد مى‏گيرد و او از همه غنى است‏يا ايها الناس انتم الفقراء الى الله و ال…

نگاهى ‏به ‏معانى‏ نفس ‏از دیدگاه ‏اهل ‏لغت ‏و اخبار و احادیث

«نفس » از دیدگاه هاى مختلف معانى مختلفى داشته و نظرات گوناگونى در آن دیده مى شود از جمله از دیدگاه اهل لغت «نفس » همان روحى است که هستى و حیات جسد به آن وابسته است چنانکه در کتاب «التحقیق فى کلمات القرآن الکریم » ج ۱۲ تالیف حسن مصطفوى چاپ اول سال ۱۳۷۱ به نقل از کتاب لغت «العین فى اللغه » (۱) مى نویسد: …

براهین اثبات معاد

مساله معاد از دو راه قابل اثبات است نخست از راه عقلى مانند برهان حکمت و عدالت دوم راه نقلى مانند آیات در مورد معاد اینک هر دو راه را بررسى مى کنیم: دلایل عقلى معاد ۱ـ برهان حکمت براساس اینکه خداوند حکیم است آفرینش الهى بیهوده و بى هدف نیست بلکه محبت به خیر و کمال که عین ذات الهى است بالاصاله ب…

اثبات معاد از راه توحید

  یکی از مباحث مهم اعتقادی قیامت و معاد است. اثبات معاد از راه های گوناگونی امکان پذیر است یکی از این راه ها توحید و اعتقاد به یگانگی خداوند است. در قران کریم ایات متعددی به امر اختصتص یافته است. آیه «و ما خلقنا السموات و الارض و ما بینهما لاعبین» (دخان/۳۸) در واقع برهان بر وجود قیامت است، برهان بر ق…

تناسخ و معاد

 معناى لغوى و اصطلاحى واژه تناسخ «تناسخ» از ریشه «نسخ» گرفته شده و کاربرد لغوى آن با دو ویژگى همراه است: ۱٫ تحول و انتقال. ۲٫ تعاقب دو پدیده که یکى جانشین دیگرى گردد.(۱) از این‎رو، واژه «نسخ» در اصطلاح فقه و اصول فقه عبارت است از این‎که حکمى در شریعت به وسیله حکم دیگر برطرف شود، که هر دو ویژگى معناى لغوى…

لحوُق «پیوستن» مؤمنان به اصل خود در قیامت

 رابطه شفاعت و لحوق: اگر بدن انسان مریض گردد و مزاج بهم بخورد و یا مثلاً قُرْحه سختی در بدن پیدا شود، چنانچه مزاج قوى باشد و طبیعت بدن سالم و دستگاههاى اصلى بدون عیب باشد، خودبخود صحت پیدا مى شود و آن کسالت مرتفع مى گردد و آن قرحه التیام مى پذیرد و بالنتیجه مرض دفع مى گردد؛ و گرنه احتیاج به استعمال دارو د…

بازگشت به دنیا در امتهاى پیشین

یکى از دلائل امکان رجعت، بلکه یکى از دلائل وقوع آن، وجود مواردى از بازگشت به دنیا در امم گذشته است که قرآن برخى از آنها را بیان فرموده است. از این آیات مى توان دریافت که بازگشت مردگان به دنیا امرى است ممکن و قابل قبول که با سنت هاى الهى مخالفت ندارد. بدیهى است که هدف ازآوردن این آیات، جز اثبات امکان …

مفهوم رجعت

رجعت در لغت به معناى «بازگشت» بکار مى رود و در اصطلاح به بازگشت گروهى از مردگان به این جهان همزمان باقیام جهان حضرت مهدى (ع) گفته مى شود، و طبعاً بازگشت این گروه قبل از فرا رسیدن رستاخیز خواهد بود. روى این اصل گاهى از رجعت در شمار رویدادهاى قبل از قیامت یاد مى شود و گاهى در زمره حوادث مربوط به ظهور مهدى م…

اهل اعراف در قیامت مسوول شناسایى خلایقند

روایاتى در این خصوص وجود که دلالت دارند بر اینکه در مادّه اعراف، عرفان و معرفت به کار رفته است. و شاید ریشه این نوع تعبیر، از آیه ۴۶ سوره اعراف قرآن گرفته شده باشد که: «وَ عَلَى الاْعْرَافِ رِجَالٌ یَعْرِفُونَ کُلاَّ بِسِیمَب'هُمْ؛ و بر اعراف مردانى (والامقام) هستند که هر دو (گروه) را از سیمایشان مى شنا…

تفسیرهاى گوناگون درباره معاد

مسئله معاد به دلیل پیچیدگى و مبهم بودنش از ابتدا مورد تفسیر و تأویل هاى گوناگون قرار گرفته و به همین دلیل نظریات گوناگونى در خصوص آن اظهار شده که مهمترین آنها ۵ نظریه مى باشد که عبارتند از: ۱- تفسیر معاد به اعاده معدوم ۲- تفسیر معاد به عود (بازگشت) ارواح به اجساد ۳- تفسیر معاد به عود ارواح به خ…

معاد جسمانى و روحانى

از بحث هاى مهمِ مسئله معاد، بحث درباره چگونگى معاد از نظر جسمانى و روحانى بودن آن است. در این زمینه از سوى فیلسوفان و متکلمان اسلامى، سه نظریه مطرح گردیده است: ۱. فقط معاد جسمانى: در قیامت جز بدن و لذایذ و آلام بدنى و حسى تحقق ندارد. ۲. فقط معاد روحانى: در قیامت جز روح و لذایذ و آلام روحى و عقلى تحقق ند…

مرگ، قبر و برزخ

مرگ، گذرگاهى(۱) به سراى دیگر حیات دنیوى انسان با مرگ پایان یافته و به سراى دیگرى قدم مى گذارد. مسئله مرگ از جنبه تربیتى اهمیت ویژه اى دارد و در قرآن کریم، احادیث دینى از جهات گوناگون مورد توجه قرار گرفته و درباره آن مطالبى بیان گردیده است: در این فصل برخى از آنها را یادآور مى شویم: ۱. تقدیر حتمى و ع…

معادشناسی شیعه امامیه به روایت علامه طباطبایی

۱- ترکیب انسان از روح و بدن کسانى که به معارف اسلامى تا اندازه اى آشنایى دارند مى دانند که در خلال بیانات کتاب و سنت، سخن روح و جسم یا نفس و بدن بسیار به میان مى آید و یا اینکه تصور جسم و بدن که به کمک حس درک مى شود تا اندازه اى آسان است و تصور روح و نفس، خالى از ابهام و پیچیدگى نیست. اهل بحث از مت…